Nooit gedacht dat ik het nog eens over Bill Gates zou hebben in mijn blogs, toch? De Bill and Melinda Gates Foundation houdt zich bezig met gezondheid en scholing van kinderen wereldwijd. Bill Gates bemoeit zich ook stevig met de WHO nu vooral tijdens de Corona toestand, maar ook daarvoor al over wereldwijde vaccinatiecampagnes. Mensen die vaker bij mij komen lezen, weten dat ik daar wat over vind. Over dat vaccineren. En ook over rijke mensen die met veel bombarie goed doen.
Inspiratie: When Bill Gates walks into a bar …
Hoewel ik overtuigd atheïst ben, werd ik wel redelijk bijbelvast opgevoed en veel van de aan Jesus van Nazareth toegeschreven uitspraken kan ik onderschrijven. Onder andere die waar hij het heeft over goed doen en aalmoezen geven: laat je er niet op voorstaan, laat je linker hand niet weten wat de rechter doet, en zo. En zijn uithalen naar de Farizeeërs, die zich ”heiliger dan de paus” waanden (hoewel die uitdrukking toen uiteraard nog niet bestond). Dus een Bill Gates die van zijn waanzinnige rijkdom geeft aan minder goed bedeelden: geweldig, ik verwacht niet anders. Maar een Bill Gates die zich ermee op de voorgrond en in de spotlights plaatst, neen, dank u vriendelijk, dat blief ik niet (zoals wij leerden te zeggen in plaats van ”dat lust ik niet”).
Maar daarover gaat dit blog niet. Bill Gates is in dit blog slechts een illustratie om statistieken uit te leggen. Statistieken en statistische gegevens worden, onder andere, gebruikt om aanbevelingen voor gezond leven te geven. Uit statistieken blijkt dan wat, in grote groepen en gemiddeld genomen de beste resultaten oplevert. Het lastige met statistieken is dat ze opgaan voor grote groepen, maar niet perse voor individuen. Daarom kennen we allemaal de verhalen van die opa die 95 werd met een dagelijks peuk en pint (of sigaar en borrel, maar dat bekt niet zo lekker). En zo zullen er ook verhalen zijn van kerngezonde mensen die als baby enkel kunstvoeding kregen en van kinderen die ondanks enkel borstvoeding in de eerste 6 maanden toch heel erg ziek werden.
De vergelijking gaat aldus: Er zitten 10 mannen in een bar van wie we allemaal het vermogen kennen. We zetten die tien in een lijst van kleinste naar grootste vermogen. Het zijn allemaal geen mensen met immense vermogens, ze blijven allemaal ruim onder de 100.00 en de meeste zelfs onder de halve ton. Hun gemiddelde inkomen is een ruime halve ton, want hun gezamenlijke vermogen is ruim een half miljoen (dus 500.000 gedeeld door 10 personen). De mediaan (de middelste uit de gegevensrij, in dit geval het midden tussen de nummers 5 en 6) is min of meer gelijk aan het gemiddelde in deze groep. Niemand heeft exact het gemiddelde vermogen.
Stel nu dat de meest vermogende (nummer 10 uit de eerste lijst) de bar verlaat en Bill Gates komt binnen. Bill zijn vermogen van 1000.000.000 gaat even met de cijfers schudden, want het gemiddelde vermogen van de tien mannen in de bar gaat met reuzensprongen omhoog en gemiddeld gezien zitten er nu tien multimiljonairs in de bar. Het is overduidelijk dat er niemand in die bar plotseling veel rijker is geworden, ook al is het gemiddelde als een idioot toegenomen tot meer dan 100.000.000. De mediaan overigens, is gelijk gebleven, net als het actuele vermogen van de 9 mannen die er al waren toen Bill binnenkwam, want de mediaan is nog steeds het midden tussen de nummers 5 en 6. Het verhaal over gemiddelden en medianen wordt in het kleurige schema uitgelegd.
Statistiek en cijfergoochelarij zijn geweldig. Je kunt er mij uren mee zoet houden. Want je kunt met die begrippen gemiddeld en mediaan geweldig aan de haal gaan. Als de datareeksen (gegevens reeksen) scheef zijn (dus aan het ene of het andere uiteinde grotere verschillen vertonen), dan geeft dat ook een heel andere verhouding tussen het gemiddelde en de mediaan. In het eerste gezelschap in de bar en in de bovenste balk van het diagrammetje zijn de datareeksen evenwichtig verdeeld en dan zijn de mediaan het gemiddelde ook in evenwicht, liggen in hetzelfde vlak. Wanneer de datareeksen scheef gaan hangen, dan verandert dus ook die verhouding tussen gemiddeld en mediaan. Komt er aan de rechterkant ineens een grote verschuiving (”Bill Gates loopt een bar binnen”) dan wordt het gemiddelde ineens heel groot. Als er een grote verschuiving komt in de linkerkant van de datareeks (”er komt een stel bedelaars een bar binnen”) dan wordt het gemiddelde ineens erg laag.
Bij de advisering rond kinderen, hun opvoeding en hun voeding, worden ook veel adviezen gebaseerd op statistieken. Voor regelgeving geweldig, maar voor het individuele gezin niet altijd van toepassing. Want al die adviezen gaan uit van ”het gemiddelde kind”, maar dat kind bestaat niet. Ik zei het al in de inleiding: je kunt als ouders alles doen volgens de aanbevelingen en je kind borstvoeding geven tot je hem op zijn scooter achterna moet rennen, en toch kan dat voor jullie situatie niet zijn wat hem gezond houdt. Of je kunt alle richtlijnen het raam uitgooien en er toch prima uit komen.
Ik zie de gemiddelden-denkfout ook vaak voorkomen bij de interpretatie van groeigegevens. Op de meeste apps waar je het gewicht van een kind kunt bijhouden is een gemiddelde aangegeven. Soms enkel met een lijn, de P50, de 0-lijn of de mediaan, soms met een brede gekleurde baan. Veel mensen interpreteren dat als ”zolang mijn kind daarbinnen zit is het goed”. Maar dat is niet waar. De P50 betekent dat 50% van alle kinderen meer weegt dan dat en 50% minder. De mediaan of de 0-lijn betekent dat dat het precieze midden is van alle gemeten kinderen. Aangezien de datareeksen voor beide (het gemiddelde en de mediaan weergaven) redelijk evenwichtig zijn, zien overigens die curves er identiek uit.
Maar het gemiddelde kind bestaat niet. Waar je naar moet kijken bij het interpreteren van de groei van een kind is de plaats in de grafiek waar hij was bij zijn geboorte of bij zijn laagste gewicht na de geboorte. Als dat op de P98 was, en het kind later in de veilige groene baan, dan betekent dat niet dat hij goed zit, maar dat hij veel te weinig is gegroeid! Als hij begon op de P5 en later op de P60 zit (binnen de gemiddelden-baan) dan betekent dat niet perse dat het goed gaat, hij kan ook te veel inhaalgroei gedaan hebben en een groot obesitasrisico voor later hebben gekweekt. Let wel: dit hoeft niet, maar kan wel degelijk.
lees meer over de beginpuntlijn en gezonde groei.
Cijfers en statistieken bij eurolac Lactatiekunde
Cijfers
Statistische leugens
Kansberekening, tel uit je winst
hexakosioihexekontahexafobie
Voordelige cijfertjes en gezwets
[…] de camera diep in de beurs om een genereuze bijdrage te leveren (en wie vaker iets van mij leest, weet hoe ik daarover denk). Of ze voerden, ook weer liefst voor een camera, allerlei vreemde activiteiten uit om geld in te […]
[…] de camera diep in de beurs om een genereuze bijdrage te leveren (en wie vaker iets van mij leest, weet hoe ik daarover denk). Of ze voerden, ook weer liefst voor een camera, allerlei vreemde activiteiten uit om geld in te […]