Vrijwel elk jaar komt er een speciale Oud&Nieuw aflevering. Niet allemaal blijven ze erna relevant, mar ik vind het toch zonde om ze allemaal weg te gooien. Daarom hier een verzameling. Niet perse in chronologische volgorde.
einde van het jaar
Bedoeld om te publiceren op Oudjaarsdag 2019, maar door de eigenzinnigheid van mijn computer en haar programma’s wordt het Nieuwjaarsdag 2020.
Mopperend lees ik de krant. Allemaal oud nieuws op Oudejaarsdag. Overzichten tot je een ons weegt. Was de hele afgelopen week al zo, maar vandaag in het kwadraat. Een paar vaste columnisten die ook mopperden, daar kon ik me dan wel weer mee identificeren. Ik mopper niet op de vuurwerkschoffies, die, wat ze in deze wijk het hele jaar met mate doen, de afgelopen weken verhevigden en nu naar een all time high aan het toewerken zijn. Ik mopper niet, nee, nee, dat heb ik me voorgenomen. Ik verwonder me slechts. Mopperen lost niets op, het wordt er allemaal, met uitzondering van mijn humeur, niet minder van. Toch hoop ik met vurigheid dat er nu eindelijk eens een algemeen vuurwerkverbod komt. Van mij hoeft het allemaal niet. Ik schreef daar een paar jaarwisselingen geleden ook al over (In ”65”.). Ik ben niet zo van de tradities om de tradities, en al helemaal niet als die tradities voor andere mensen gevaarlijk of akelig zijn of als ze een aanslag zijn op het milieu.
Tradities zijn heilig tegenwoordig. Ook tradities waar mensen dood aan gaan, verwond of gehandicapt door raken, oorlogstrauma herbeleven of met astma-aanvallen in het ziekenhuis belanden. Zelfs onze premier vindt dat dat allemaal niet opweegt tegen het recht op tradities. Jammer dat de man niet verder kan kijken dan dat zijn traditionele neus lang is. Maar ja, wat wil je ook als hij al die vreselijke rotmaatregel van de maximumsnelheid heeft moeten nemen. Ik zal mij verder onthouden van grapjes met zijn achternaam, klein knalvuurwerk en vervelende maatregelen.
Ik zal me verder dan maar druk maken over tradities in de zorg voor kinderen en moeders die ook niet zo gezegend zijn als tradities heten te zijn. In het afgelopen jaar was er een groeiende aandacht voor tradities in de geboortezorg, die leiden tot vervelende baringservaringen, die zelfs niet zelden leiden tot PTSS. Zorgtradities gaan voor op het welbevinden en de ervaring van de vrouw en haar kind. De toenemende focus op puur lichamelijke uitkomsten (een levende baby is, ietwat kort door de bocht, het enige baringsresultaat dat telt) gaat volledig voorbij aan de eigen kracht en inbreng van de vrouw.
Ook de eerste dagen, weken na de geboorte van een kind staan bol van de tradities, waarvan het maar zeer de vraag is of het wel zo handig is om ze in ere te houden. Kindjes die vrij kort na de geboorte moeten worden schoongemaakt, aangekleed en in een eigen bedje gelegd is de eerste en de ergste denk ik. Het uit elkaar halen van moeders en kinderen is naar mijn inzicht de belangrijkste oorzaak voor heel veel voedingsproblemen en mogelijk latere opvoedingsproblemen. Dicht daarbij ligt de traditie van de kraamvisite. Dit zorgt voor verdere scheiding van moeder en kind en heel veel stress en vermoeidheid bij de moeder.
Nu kom ik aan een precair punt, namelijk de puur Nederlandse traditie van de kraamzorg. De kraamzorg zoals we die in Nederland kennen is een van de grootste verworvenheden van de zorg rond baring en kraambed. Het maakt die andere verworvenheid, de thuisbaring, mogelijk. Kraamverzorgenden zijn de belichaming van zorg zoals we die graag overal zouden zien. Maar. Er is natuurlijk altijd een maar. De tradities rondom de zorg voor borstvoeding in de kraamzorg zijn niet altijd even positief voor een goed begin van die borstvoeding en de hechting, de opbouw van een band tussen moeder en kind. Nog te vaak wordt er gewerkt met restricties in de nabijheid van moeder en kind, met restricties in aantal voedingen of duur van de voedingen, in restricties van de bewegingsvrijheid van de pasgeborene en het niet vertrouwen van het eigen weten van moeder en kind over wat zij nodige hebben en samen zelf kunnen.
Mijn wens voor het volgende decennium is dat de tradities in de geboorte- en kraamzorg losgelaten kunnen worden, dat er misschien nieuwe tradities kunnen worden gevestigd. Tradities met oog voor de werkelijke behoefte van de mensen waarvoor wordt gezorgd. Net zoals de Oud&Nieuw tradities kunnen worden aangepast met meer oog voor mens en milieu. Teer aanmoediging alvast een virtueel vuurwerk. Zonder uitstoot van CO2 of fijnstof, zonder huisdieren in paniek en met alle vingers, ogen en neuzen ook o 2 januari nog op hun plaats en intact. Ik wens je een spetterend en gelukkig nieuw decennium!
65
Nieuwjaarsblog 1 januari 2014
Vijfenzestig.
Vijfenzestigmiljoen.
Dat is wat er een paar uur geleden (en in de 24 uur er aan voorafgaand) is ontploft, verbrand, weggegooid. Nog tot diep in de nacht lag ik te schudden in bed door een paar megaknallers in een tunneltje die tot het laatst bewaard waren. De vergelijkingen met een oorlogsgebied laten zich moeilijk wegschuiven.
65.000.000 die ook hadden kunnen worden gebruikt voor armoedebestrijding in eigen land, voor verbetering van het onderwijs, verruiming van ouderschapsverlof, verbetering van de ziektekosten vergoedingen en van de zorg als geheel. In plaats daarvan heeft het gezorgd voor verhoging van de ziektekostenlast van de samenleving, dood en levenslange handicap. Voor verstoorde nachtrust van jonge kinderen, waaronder voor sommigen extra trauma, en hun gezinnen en voor een flinke verhoging van getraumatiseerde huisdieren. En dan heb ik het nog niet over de gevolgen voor het milieu*. U merkt het wel, het zit mij hoog, dat vuurwerk. Ik heb er nooit van gehouden. Een mooi opgezet siervuurwerk, dat mag ik graag zien. Maar dat is het wel zo’n beetje. Niet te lang ook, het verveelt nogal snel, al dat sprankelende gespetter in de lucht. Maar dat doelloze geknal en geknetter, daarvan ontgaat mij de lol.
Ik begrijp de traditionele achtergrond. Toen mensen nog niet goed begrepen wat de veranderingen in seizoenen en weersgesteldheden inhielden waren rituelen en offeranden nodig om de goden, die werden verondersteld de reden voor al die onbegrijpelijke verschijnselen te zijn, gunstig te stemmen. Knallen om de boze entiteiten te verjagen en (brand)offers om de meer vriendelijke te vlijen en om te kopen. Lichteffecten, gemaakt door de sjamaan, om het volk in de stemming te brengen en het gevoel van een goddelijke aanwezigheid te geven. Inmiddels weten waar de natuurverschijnselen vandaan komen en dat er geen offerandes nodig zijn om dat te sturen of om de vruchtbaarheid en het licht te dwingen terug te komen. We weten ook dat al dat vuurwerk eigenlijk die vruchtbaarheid van de aarde als geheel en van haar bewoners benadeelt. Er zijn geen geesten meer die we kunnen afschrikken met herrie en spektakel. Er zijn wel veel oren die er schade door oplopen. Vingers die voor eeuwig verdwijnen. Ogen die het vuurwerk van het volgende feest niet meer zullen zien. De enige vruchtbaarheid die wordt afgedwongen is die van de portemonnee van de makers en verkopers van het vuurwerk. Een beetje ook die van de artsen die de slachtoffers behandelen, maar die zouden liever hun kennis en vaardigheden voor iets anders inzetten.
Enfin, het zit er weer op, de 65 miljoen zijn uitgegeven en in rook en knallen opgegaan, we kunnen weer opnieuw beginnen. Voor moeders van zuigelingen en borstende peuters nog een paar tips om de schade van de rommelige en ongeregelde laatste weken te herstellen. Doe nog even een paar dagen heel rustig aan. Draag je kind zo veel als je kunt of zorg op andere manieren voor veel lichaamscontact. Drinkt veel water, thee, verdund vruchtensap en niet te zoute bouillon om je vochtbalans te herstellen en wat van de opgestapelde afvalstoffen uit te spoelen. Voed vaak, en dan nog eens, om ook bij je kind de vochtbalans en het emotionele evenwicht te herstellen. En om je productie weer op weg te helpen. Ga weer gewoon eten, op je normale tijden en in je normale hoeveelheden.
En als bonus: maak van de overgebleven oliebollen een broodschotel: Snijd de oliebollen in stukjes, meng ze met en mengsel van (of ter keuze) gesnipperde appel, rozijnen, gedroogde cranberry’s, gehakte ongezouten noten, pitten en/of zaden. Maak ongeveer evenveel vulling als je stukjes oliebol hebt. Klop gelijke delen ei en melk of room, met een beetje zoet naar smaak en meng dat met de droge ingrediënten. Na een halfuurtje intrekken moet het vocht bijna zijn opgenomen. Bestrooi desgewenst met wat broodkruim of paneermeel en bedruppel met olie nadat je het in een ingevette ovenschaal hebt gedaan. Bak ongeveer middenin een tot 180-200 graden voorverwarmde oven tot de bovenkant mooi bruin en het midden stevig is. Lekker bij de koffie of als nagerecht aan het einde van een lichte maaltijd. Als je nog slagroom of ijs over hebt na de feesten is dat er ook erg lekker bij.
*) Milieu Centraal: ‘’Het afsteken van vuurwerk vervuilt de lucht, vooral met fijnstof, waarop zware metalen meeliften. De eerste twee uur van het nieuwe jaar is de concentratie fijnstof wel 40 keer zo hoog als normaal. De concentratie ligt op 1 januari vaak wel zeven tot acht keer zo hoog als de normale dagconcentratie. Het inademen ervan is schadelijk voor de gezondheid, vooral voor mensen met een zwakke gezondheid of longziekte.’’ ‘
’Ook zorgt vuurwerk voor bodem- en watervervuiling. Dat komt door het fijnstof dat neerdaalt en door onverbrande vuurwerkresten. Boosdoeners zijn de zware metalen in vuurwerk: barium, antimoon en strontium, die schadelijk zijn voor de gezondheid van mens en dier. En koper, dat bij te hoge concentraties giftig is voor het waterleven.’’ ‘
’Elk jaar zijn er meer dan 800 vrachtauto’s nodig om al het afval van vuurwerk op te ruimen. Dat afval is hoofdzakelijk karton en papier, met de nodige onverbrande zware metalen erin.’’
Van het oude naar het nieuwe
een zeer traditionele titel voor een oudjaarsblog. Het oude afsluiten om het nieuwe te beginnen. En voornemens voor dat nieuwe, zodat het ook echt nieuw en mogelijk vernieuwend zal zijn.
Als de aarde eenmaal de volledige toer om de zon heeft gemaakt, herdenken we de gebeurtenissen die tijdens die rondgang aan ons voorbij trokken en kijken we vooruit naar die van de volgende rondgang. We mijmeren wat over de cirkelgang van het leven, over dingen die voorbijgaan en zullen komen en nemen ons voor het allemaal beter te gaan doen. We hadden daar elke willekeurige dag voor kunnen nemen, want die cirkelgang is elk jaar gelijk. 365 en een beetje dagen na vandaag staan zon en aarde weer in exact dezelfde positie ten opzichte van elkaar en samen een fractie verschoven ten opzichte van onze melkweg en samen met die melkweg een fractie verschoven ten opzichte van de rest van het universum. Aan deze kant van de bol begint de winter, aan de andere kant de zomer en in het midden is het nooit zomer noch winter. Voor wie nog vele jaren in het vooruitzicht heeft, was het verlopen jaar een eeuwigheid, voor wie de helft van zijn jaren is gepasseerd leek het pas vorige week dat dat laatste jaar begon. Voor sommigen speelt de vraag of ze deze volgende rondgang nog wel zullen afmaken. Maar omdat we nu eenmaal eens per jaar willen mijmeren is deze dag daar net zo goed voor als elke andere, dus zet ik mij nu ook weer aan het mijmeren.
Zo in de laatste paar dagen van een jaar vliegen de oliebollenrecepten je rond de oren. Wel vulling-geen vulling, traditioneel-met een moderne draai, verantwoord vet-frituurvet; de variaties en inzichten zijn eindeloos. De een vindt doorgaan met een familietraditie belangrijk, de ander zoekt wat nieuws en weer een ander wil een minder ongezonde variant. Oudjaarsviering: het leven in een notendop.
Het leven is een oliebol.
Er is in elke oliebol maar één perfectie mogelijk: of hij heeft een perfecte buitenkant, glad, zonder rare uitsteeksels en met een perfecte kleur. Of de binnenkant is perfect: juist gaar, maar niet droog, met een vulling in de juiste verhouding zoet en pittig en met net genoeg bite om geen kleffe deegbal te zijn. Ondanks de jaarlijks terugkerende journalistieke jurering zijn gekochte oliebollen nooit perfect, zelfs niet alleen van binnen of alleen van buiten. De enige echte dubbel-perfecte oliebollen zijn uiteraard die van mij. Nu vooruit, die van mijn Grootmoe en mijn vader kwamen er dicht tegenaan, net als die van mijn zus en mijn broer.
Die van mijn zus hebben een speciaal plekje in mijn hart. Bij de geboorte van ons jongste kind op 30 december (een paar decennia geleden) kwam zij op 31 december op kraambezoek. Niet met de geijkte kraamcadeautjes, maar met drie of vier beschuitbussen vers gebakken oliebollen. Ze zag al aankomen dat ik daarvoor even niet zo in de stemming was – oliebollen bakken. Zij kwam met het oude bij het nieuwe. Het oude gebruik en het nieuwe kind.
Die perfectie van oliebollen is net als de perfectie van kinderen. Uiteraard zijn die van mij en die van mijn familie de beste. Net zo goed als die van jou en van jouw familie voor jou de beste zijn. Zo zit dat met oliebollen en kinderen. Het is allemaal een kwestie van perspectief. En net als met oliebollen, maken de kleine imperfecties – de eigenaardige uitsteeksels, de soms wat zwarte kantjes, de lichte ongaarheid in het midden, de lichte droogheid of de wat fletse kleur – jouw kinderen uniek en bijzonder, want het zijn die van jou. Soms komen ze wat te vroeg uit het vet, of had je om te beginnen niet veel zin in oliebollen; soms blijven ze wat te lang in het vet of was je even wat anders aan het doen tijdens het bakken.
Dat geeft niet, het zijn nog steeds die van jou. Die prachtige, licht imperfect perfecte allerbeste exemplaren van jou. Behandel ze met zorg. Behandel ze zoals je zelf behandeld zou willen worden. Jouw kinderen zijn net gewone mensen, met gewone mensen wensen.
Ik wens jou en hen die je lief zijn een geweldig 2017, net niet perfect, maar wel uniek.
Oud en Nieuw gaat over de balans opmaken, evenwicht zoeken. Daarom als bonus en uitsmijter geen lawaaierig vuurwerk, maar een ingetogen wonder van balans.
Apelflap
Eerder verschenen op Oudjaarsdag 2013
Bijna even traditioneel in Nederland met Oud&Nieuw als de oliebol is de appelflap. Even vreemd en verwarrend ook. In de Nederlandse taal en keuken kan een appelflap een in de oven gebakken bladerdeeg gebakje zijn, gevuld met appel, of het kan een gefrituurd gebak met appel met de keukencorrecte naam appelbeignet zijn. Dat laatste kan dan met een korstdeeg zijn of met een beignetbeslag.
Het zijn beide gebaksoorten die in grote variatie over de hele wereld voorkomen. De bladerdeeg appelflap heet in het Engels Turnover en dat kan dan slaan op eenzelfde bladerdeeggebak met een zoete fruitvulling, maar ook op hartig gebak van bladerdeeg of korst- of brooddeeg en kan dan ovengebakken zijn, in de pan gebakken of gefrituurd. Hoewel het verkeerde soort gebak is de appelflap die in het Engels Turnover heet natuurlijk veel toepasselijker dan de traditionele appelbeignet. Turnover heeft in doorsnee iets te maken met hoe snel iets verdwijnt of verwerkt wordt. En hoe snel zijn de dagen van dit jaar voorbijgegaan. Zo’n jaar is weg voor je het weet, net als een appelflap.
Terugkijkend realiseren veel ouders zich dat dat ook geldt voor de babytijd van hun kinderen. Als je er middenin zit lijkt het nooit over te gaan, zoals een eindeloos toeschijnende zomervakantie voor een kind. Dat eeuwige willen drinken, die alsmaar onderbroken nachten, die eindeloze stromen derrie uit elke opening, … het houdt maar niet op – als je er middenin zit. Mijn tip voor ouders van jonge kinderen: denk ‘’Appelflap, ’t is maar en fase’’. Eens, en uiteindelijk meestal sneller dan je denkt, gaat het over en kun je je maar moeilijk meer voorstellen hoe het precies was. Zodat je bij een volgend kind in dezelfde fase, min of meer verbaasd, denkt ‘’o, ja, dat was het dus.’’
Vuur!
3FM Serious Request 2014 – Wikipedia. Opbrengst: ruim €12,3 miljoen
Laat vuurwerk niet het laatste zijn wat je ziet | de Volkskrant. Omzet vuurwerk naar verwachting gelijk aan die van vorig jaar, namelijk €65 miljoen
Zomaar twee berichtjes onder elkaar. Serious Request was weer als vanouds een media spektakel en mensen tastten blijmoedig en liefst voor de camera diep in de beurs om een genereuze bijdrage te leveren (en wie vaker iets van mij leest, weet hoe ik daarover denk). Of ze voerden, ook weer liefst voor een camera, allerlei vreemde activiteiten uit om geld in te zamelen. Het resultaat, te besteden aan een zeer goed doel, namelijk het terugdringen van verkrachting in oorlogsgebieden, was mooi, een paar tienduizenden meer nog dan vorig jaar. Nog net geen 25,5 miljoen euro, wat neerkomt op €0,73 per hoofd van de bevolking. Een week later gaat er voor €3,87 per hoofd van de bevolking letterlijk in rook op tijdens de jaarwisseling. Dat is ruim vijf keer zoveel en het dient geen enkel doel* en veroorzaakt een boel ellende en hoge kosten op de lange termijn, ook voor hen die er geen cent aan uitgaven en niet willen uitgeven. Het opiniestuk in de Volkskrant geeft daarvan een realistische beschrijving, waarbij het effect op het leefmilieu nog niet eens is benoemd.
Elk jaar opnieuw gaan er stemmen op, elk jaar een paar meer, om vuurwerk door consumenten maar helemaal af te schaffen, illegaal te maken. Sommige gemeentes hebben dat al geprobeerd, of in elk geval deels. Met weinig succes, want handhaving van een gedeeltelijk verbod is lastiger dan van een volledig verbod. En er is veel verzet tegen een verbod, zoals te lezen is in de commentaren op het Volkskrant-stuk. Men vindt het een aantasting van persoonlijke vrijheden, betutteling en bemoeizucht. NU is dat natuurlijk een non-argument, want er zijn zo veel voorschriften en verboden die de persoonlijke vrijheid verminderen voor het algemeen goed. Denk bijvoorbeeld eens aan verkeersregels: het is zeer beslist een belemmering van wat jij persoonlijk wilt als je gedwongen stilstaat voor een rood licht, maar wel veiliger voor zowel jezelf als de andere verkeersdeelnemers. Ook als je heel verantwoord en voorzichtig door dat rode licht rijdt. Hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld autogordels, kinderautostoeltjes, niet deelnemen aan het verkeer na alcoholgebruik, geen telefoon gebruiken in het verkeer en niet roken in openbare ruimtes.
Vijfenzestig miljoen euro de lucht in geschoten, net als vorig jaar. 65 miljoen euro die allerlei bezuinigingen in de gezondheidszorg hadden kunnen terugdraaien of verminderen. Die hadden kunnen zorgen voor toegankelijker onderwijs. Die hadden kunnen worden gebruikt om kinderen een betere start in het leven te geven door meer onderwijs voor zorgverleners en meer begeleiding van zwangeren, barenden en jonge moeders. Die hadden kunnen worden gestoken in zinnige projecten voor de bescherming van kinderen tegen ongezonde leefgewoontes en onzinnige opvoedingsmethodes. Maar nee, ze werden gebruikt voor het onzinnig in veel geknal, rook en vuur wegjagen van boze geesten. Het is wel heel primitief gedacht dat dat de beste manier is om geld in te zetten voor uitbanning van het kwaad.
*) Van oorsprong had vuurwerk wel een doel. Het diende om de boze geesten te verjagen aan het begin van het nieuwe jaar, of tijdens het donkerste deel van de winter. Geestenbezwering door middel van zo veel mogelijk herrie.
Traditie
Tradities zijn een groot goed, maar tegen welke prijs.
Eigenlijk wilde ik me er vandaag, 1 januari 2019, gemakkelijk vanaf maken en het nieuwjaarsblog van 1 januari 2017 herposten of een nog eerdere. Maar, hoewel die oudere blogs nog steeds het lezen meer dan waard zijn, bracht een nieuwsrondje me op andere ideeën. In de Vlaamse krant De Morgen las ik dit: Roerige jaarwisseling in Nederland. We staan er weer fraai op met onze zo gekoesterde tradities. Mogelijke terroristische dreigingen: de overheid draait zijn hand niet om voor vergaande maatregelen die de persoonlijke vrijheid en de privacy van de burger behoorlijk kunnen beperken. De angst voor ziekte (of het vooruitzicht van een goed verdienmodel door zekere fabrikanten, daar ben ik nog niet helemaal over uit) zorgen voor net zoveel beperking van vrijheid en privacy van de goedwillende burger. Maar o wee als er gekoesterde Nederlandse tradities in het gedrang zouden kunnen komen door maatregelen die de veiligheid van mens, dier en wereld verbeteren, dan geeft die overheid niet thuis.
En dus is er weer 70 miljoen euro verbrand en verknald, zijn er branden uitgebroken door idiote ”vreugdevuren”, zijn er mensen overleden en draaien artsen en andere hulpverleners overuren voor het behandelen van verloren ogen, brandwonden en verloren vingers. Zijn er huisdieren in blinde paniek weg gelopen, mensen met oorlogstrauma verder getraumatiseerd en hebben honderdduizenden mensen een heel slechte nacht gehad. Maar he, waar zeuren we toch over, het is toch leuk. En het is een traditie en tradities zijn heilig. Iets met volksidentiteit en zo.
Een volksidentiteit van hufters, wel, daar moeten we toch wel erg trots op zijn. Tradities zijn allemaal leuk en aardig natuurlijk, tot ze het niet meer zijn. Er zijn allerlei tradities begonnen en weer gestopt om plaats te maken voor nieuwe. Er zijn bijvoorbeeld allerlei tradities waarbij levende dieren voor de lol worden bejaagd en gedood. Stierenvechten uiteraard en hanengevechten, maar in onze lage landjes ook het ganzentrekken (waarbij een op zijn kop opgehangen gans het doelwit was van elkaar bestrijden deelnemers met als doel de kop van de levende gans zijn lichaam te scheiden door eraan te trekken). Uiteindelijk werden die tradities afgeschaft (hoewel jacht en stierenvechten op veel plaatsen nog hardnekkig worden verdedigd en met hanen- en hondengevechten nog steeds veel geld wordt verdiend). We willen niet meer zo hufterig naar dieren overkomen. Traditioneel huftersgedrag naar mensen toe, evenwel, dat lijkt een andere zaak.
Enfin, de meesten van ons hebben het weer overleefd, spijtig van die doden en die brandslachtoffers en zo, maar ja, traditie, he.
Ik hoop dat de kindjes weer over kunnen naar de orde van dag en niet al te lang van slag zullen zijn na het rommelige feestdagen-ritme. Houd je kind nog een paar dagen extra veel dicht bij je, geef om de haverklap en dan nog eens de borst voor troost, recuperatie en voor je wellicht wat verminderde melkproductie. Maak mooie nieuwe tradities in je gezin en je familie en je buurt, tradities die de saamhorigheid , empathie en de liefde versterken. Houd de kerstgedachten wat langer vast dan alleen de feestdagen en maak er een geweldig 2019 van.
Op tijd en uur
Het einde nadert. Nu, ja het einde van het jaar dan toch. Dit jaar heeft geen in verscholen mystieke boekrollen beschreven apocalyptische eigenschappen, het loopt gewoon ten einde. Nog even de feestdagen en de jaarwisseling en dan is het zomaar ineens 2014. Afhankelijk van waar je bent met meer of minder herrie en lichteffecten. En of je er actief aan meedoet of liefst gewoon op tijd met een boek in bed kruipt, het komt en gaat zoals het al miljoenen jaren is gekomen en gegaan, zonder dat we er in de eerste paar miljoen jaar zelfs maar enige vorm van telling op nahielden. ‘Het einde komt vanzelf’ en ’tellen hoeft niet’ zijn de twee thema’s waar ik iets over kwijt wilde in dit schrijfseltje.op tijd en uur
‘’Het einde komt vanzelf’’, is een antwoord dat mij vaak op de lippen ligt als moeders vragen hoe je moet stoppen met borstvoeding. Als je vanaf het begin op vraag hebt gevoed, zal het stoppen ook op vraag kunnen volgen. Je kind vraagt steeds minder en op een goed moment realiseer je je dat hij al een paar dagen niet meer vroeg. Dan is het einde dus mooi, stilletjes en helemaal vanzelf gekomen, zonder hoempapa en fanfare, zonder vuurwerk en champagneknallen. Gekomen en gegaan haast zonder dat je het merkte. Zoals sommige andere dingen in de ontwikkeling van het kind ook gewoon gebeuren zonder dat je daar als ouders veel voor hoeft te doen. Een kind gaat lopen als hij daar zelf aan toe is en zijn spieren en motoriek ver genoeg ontwikkeld zijn. Hem op zijn benen zetten en aanmoedigen of in een loopkar zetten zal hem niet sneller of beter leren lopen. En een kind dat je niet aanmoedigt zal ook eens gaan lopen, mits de omgeving uitnodigend genoeg is en hij zich vrij kan bewegen.op tijd en uur
Actief de borstvoeding afbouwen wordt gereserveerd voor situaties waarbij ouders zelf op een bepaald moment de borstvoeding willen stopzetten. Vanuit het kind zijn daarvoor geen indicaties, dat wil zeggen, er zijn voor het kind geen voordelen verbonden aan het actief beëindigen van de borstvoeding voor hij zelf aangeeft daaraan toe te zijn. Er zijn voor het kind ook geen nadelen (lichamelijk, psychisch of emotioneel) verbonden aan het afwachten tot hij zelf stopt met borstdrinken. Er zijn voor een kind wel nadelen verbonden aan het vroegtijdig beëindigen van de borstvoedingsrelatie, dus die stap nemen zou zeer serieus overwogen en afgewogen moeten worden. Wíé wint er wát bij en wíé verliest er wát bij? en weegt de winst van de een op tegen het verlies van de ander? Het einde laten komen zoals het komt is over het algemeen het simpelst. Het einde nadert op kousenvoeten en voor je het weet is het gepasseerd.