”Exacte wetenschappen zijn de takken van wetenschap die gebaseerd zijn op natuurwetten en theorieën die gekenmerkt worden door wiskundige modellering, formele logica en (met uitzondering van de wiskunde) experimentele toetsing (de wetenschappelijke methode). Ze worden, voornamelijk in Vlaanderen, soms ook aangeduid als positieve wetenschappen, in Nederland ook als bètawetenschappen.
Welke vakgebieden er precies onder vallen, is niet eenduidig bepaald. Een ruime definitie omvat alle natuurwetenschappen en technische wetenschappen alsmede wiskunde en informatica. Een beperktere definitie sluit bijvoorbeeld (delen van) de biologie en de aardwetenschappen uit en beperkt de notie grotendeels tot wiskunde, natuurkunde en scheikunde. De Nederlandse term bètawetenschappen omvat de brede definitie.” Bron: Wikipedia
De beschrijving van wat exacte wetenschappen omvat is niet erg exact. Er is veel in de wetenschap wat niet exact is. Zoals bijvoorbeeld onder welke wetenschappelijke tak de menselijke lactatie en de begeleiding bij borstvoeding vallen. Vallen ze zelfs wel onder dezelfde tak van wetenschap? En hoeveel takken van wetenschappen en hoeveel groepen van takken van wetenschap zijn eigenlijk? De definitie hierboven gaat uit van twee soorten: de exacte (of Beta) wetenschappen en de rest (de Alpha wetenschappen). Er is echter ook een andere indeling, namelijk die in 1. positieve of exacte wetenschappen (fysica, scheikunde, ingenieurswetenschappen enz.), 2 humane wetenschappen (filosofie, sociologie, psychologie, economie, rechten, criminologie enz.) en 3. (bio)medische wetenschappen (arts, logopedie, pharmacie, kinesitherapie enz.). Deze indeling wordt vooral op Vlaamse universiteiten gebruikt. De kennis over de menselijke lactatie zou mooi in die derde passen: tussen de medische, verloskundige en verpleegkundige wetenschappen, zo’n beetje. Vooral ook onder de biologie. Maar de begeleiding bij borstvoeding, de andere tak van het vak lactatiekunde, valt wat mij betreft onder de humanica ofwel de humane wetenschap, tussen de sociologie, psychologie en misschien wel pedagogie.
Maar hoe je het ook wendt of keert, lactatiekunde noch de begeleiding bij borstvoeding zijn exacte wetenschappen. Biologie wordt in sommige definites wel tot de exacte wetenschappen gerekend, maar laten we eerlijk zijn, er is weinig exacts te vinden in de biologie. Er zijn gewoon te veel variabelen, te veel variaties op elke wet. Wiskunde is exact, is zo exact als je exact kunt vinden. Schei- en natuurkunde zijn exact voor zover alle variabelen en wetmatigheden bekend zijn. Mathematica speelt ook een grote rol in schei- en natuurkunde: alles is berekenbaar, zeg maar. Isaac Asimov speculeert dat sociologie en psychologie ooit ook mathematisch berekenbaar en dus exact kunnen zijn, maar dat is alleen zo in zijn science fiction werken.
Maar, terug naar mijn eigen vak. Reden voor dit blog is, dat ik zo vaak moet antwoorden dat borstvoeding en lactatiekunde geen exacte wetenschappen zijn. Er zijn een paar wetmatigheden waaraan vrijwel niet getornd kan worden. Maar daarnaast zijn er zoveel variabelen dat je vrijwel nooit nooit of altijd kunt zeggen of uit kunt gaan van absolute ge- en verboden. Zo vaak begint een vraag van een ouder met ”Van die en die mag ik geen borstvoeding geven” of ”van die en die moet ik borstvoeding geven op zus of zo’n manier”. Mijn eerste reactie is meestal: niemand kan jou zeggen wat je moet of niet mag doen. Dat is helemaal aan jou” of ”jij moet helemaal niks”. Nou is dat laatste niet exact waar, je moet namelijk wel je kind eten geven, verzorgen, beschermen en grootbrengen. Je moet er ook voor zorgen dat hij niet dood gaat (als dat binnen je macht ligt). Maar niemand kan jou vertellen hoe je dat wel of niet moet of mag doen. Mensen kunnen je wel uitleggen wat de grote lijnen van de natuurlijke wetten zijn. Mensen kunnen je opties voorleggen.
De hoeveelheid regels die er worden geschreven, vertelt en overgedragen rondom borstvoeding is enorm. Ontstellend zelfs. Je snapt gewoon niet dat de mensheid het a die miljoenen jaren heeft uitgehouden zonder die exacte regels. Zeker, tegenwoordig hebben we een vangnet voor als het ondanks/dankzij die regels fout gaat, maar tot voor een halve eeuw ongeveer was dat vangnet er eentje met grote gaten en breekbare draden. En ook nu is het een vangnet waar je niet altijd op kunt blindvaren.
Anders je te verlaten aan een woud van regels en voorschriften die het doen lijken of borstvoeding een exacte wetenschap is, die je kunt leren door maar goed alle regels en voorschriften te volgen, kun je beter gewoon weten wat er wel aan wetmatigheden is: de biologische regels van de mens als zoogdier , en wel een dragend zoogdier. In deze les (zie video) leg ik je dat uit.
Welke regels, voorschriften en ge- en verboden doen zoal de ronde in borstvoedingsland?
1. Regels over aanleggen
2. Regels over aantallen voedingen en/of tijd tussen voedingen
3. Regels over aantal borsten per voeding
4. Regels over wat ”Een Goede Voeding” is.
En nog een heleboel meer.
Regels over aanleggen
Er is maar 1 regel over aanleggen die werkelijk waar is:
Moeder en kind zijn comfortabel en plezierig.
Als dit niet waar is, zoek dan meer comfort. Als er pijn is: zoek de oorzaak en los dat op. Kijk eens naar de les over de basis van borstvoeding en bekijk hoe het er in de mond van de baby uitziet als hij een goede techniek heeft en een goede orale anatomie. Klopt dat niet, probeer of je het zelf kunt verbeteren of schakel een lactatiekundige in.
Er zijn omstandigheden waarin comfort lastig haalbaar is, ga in dat geval tot het beste wat je ervan kunt maken. Maal niet om ”gek” of ”geen gezicht”. Het gaat niemand anders iets aan hoe jij en je kind de borstvoeding inrichten.
Regels over aantallen voedingen en/of tijd tussen de voedingen
Dit gaat eigenlijk over ”voeden op verzoek”. Maar ook daarover bestaan vele misverstanden. wat is een verzoek? Wiens verzoek? Is het wel een verzoek? Mag op verzoek ook als er nog maar xxx minuten zijn verstreken na de laatste voeding? Lees meer in
Voeden op verzoek
Op wiens verzoek, op wiens bevel
Verzoek
Bonus
Wees lief voor jezelf en go with the flow. Leg al het commentaar en de ge- en verboden naast je neer en wees blij dat je goed genoeg bent. En als het niet gaat zoals gepland, dan ga je naar plan B.
Regels over aantal borsten per voeding
Hoe vaak ik die vraag niet krijg: ”Moet je nou 1 of 2 borsten per voeding geven?” Vaak gevolgd door verwijzing naar een zorgverlener die de ene of de andere leer aanhangt. Mijn eerlijke antwoord? ”Weet ík veel”. En dat is niet bedoeld als desinteresse, maar echt als een ik weet dat niet, ik weet niet wat jíj moet doen.
In de eerste weken van het borstvoedingsavontuur wordt bepaalt hoe makkelijk die borsten de rest van die periode voldoende melk moeten maken. Dat gebeurt door het aanmaken of activeren van prolactine receptoren. Hoe meer goed geactiveerde receptoren, hoe makkelijker er veel melk wordt gemaakt. Hoe vaker die receptoren in de eerste maanden worden gebruikt, hoe makkelijker het in de maanden/jaren daarna is om te variëren in aantallen keren voeden en melk aanmaken wanneer nodig en in de hoeveelheden die nodig zijn. Onderzoek heeft aangetoond dat in die eerste weken *gemiddeld* geldt dat elke borst minimaal om de 3 uur moet worden gestimuleerd om die receptoren aan de gang te krijgen en houden. En in de maanden daarna is dat ook weer *gemiddeld* nodig om de boel lekker aan het draaien te houden. Wanneer dus de baby om de drie uur aan de borst gaat, dan zullen de meeste moeder-baby paren een voeding aan beide borsten nodig hebben om goed te draaien. Maar moeders met een heel enthousiaste melkproductie kunnen daar een overproductie mee maken en moeders met een productie die wat meer aanmoediging behoeft komen daar mogelijk niet aan uit. Die moeten misschien wel 3 of 4 borsten per voeding geven of veel vaker voeden met 2 borsten. Een redelijk goed werkende vuistregel is dat tot 8 voedingen per etmaal beide borsten worden aangeboden, tussen 8 en 12 voedingen 1 of 2 borsten en boven 12 voedingen is waarschijnlijk 1 borst per voeding voldoende. Maar elk moeder-kindpaar moet zelf uitvogelen of dit voor hen ook zo geldt.
Regels over wat ”Een Goede Voeding” is
Niet een voeding die zus of zo lang duurt, niet een voeding waarbij het kind na het aanhappen gedurende xxx minuten geconcentreerd door drinkt, niet een voeding waarbij xxx ml melk is overgegaan van moeder naar kind, zelfs niet een voeding waarbij het kind picture perfect aan de borst zijn werk doet. Nee dat is allemaal niet de definitie van *~*Een goede Voeding*~*.
Een goede voeding is een voeding waarbij moeder en kind comfortabel zijn en de baby kan drinken wat hij naar zijn idee op dat moment nodig heeft.
Niets meer, niets minder.
[…] Of de maakbaarheid van lichaamsfuncties. Eerder had ik het er al over dat lactatie en borstvoeding geen exacte wetenschap zijn. Er zijn grote lijnen en een paar redelijke basis zekerheden. Maar er zijn altijd variaties en […]
[…] Exacte wetenschap […]