Op Twitter meldde iemand trots iets bij geleerd te hebben: ”borstvoeding geef je op vraag, meestal beide borsten om de 2 tot 4 uur”. Ik wordt er altijd blij van als ik iets bij leer en verheug me met mensen die daar ook blij van worden. Maar dan moet wat ze leren wel juist zijn natuurlijk. Soms verwonder ik me dat er over voeden op verzoek nog zoveel misverstanden bestaan. Ik heb er immers al zo vaak over geschreven.
Ik zou dus nu meteen kunnen stoppen, want ik heb het idee dat ik alles al heb gezegd dat er over te zeggen valt. Maar gezien de toch nog vaak gehoorde opmerkingen als deze heb ik het nog niet vaak genoeg gezegd, of niet duidelijk genoeg of, meer waarschijnlijk, niet zoveel mensen als ik zou willen lezen mijn blogs. Het meest gelezen blog de laatste maanden was die met de borsten van Doutzen in de titel. Daar komen de lezers wel op af. Maar iets banaals als voeden op verzoek of op schema, dat trekt toch minder. Toch doen die borsten van Doutzen precies wat de borsten van alle moeders doen: ze voeden en koesteren een kind. Voeden, en vooral koesteren, doe je niet op een vooraf bedacht schema, en al helemaal niet op een vooraf door een een ander bedacht schema, maar telkens wanneer jij en je kind daar zin in hebben of er behoefte aan hebben. Eten doe je als je honger hebt en drinken als je dorst hebt, of als het zo uit komt of omdat het gezellig is met mensen die je lief zijn. Koesteren en knuffelen doe je als je daar behoefte aan hebt of als de ander daar behoefte aan heeft. Dat is telkens weer anders. De ene dag zijn je behoeftes aan voedsel, drinken en knuffelen anders dan andere dagen. Dat geldt voor jou en je lief en voor je kind.
Maar wat houdt dat hele concept ”Voeden op Verzoek” nu eigenlijk precies in? Het is in geen geval ”meestal beide borsten elke 2-4 uur”. Ten eerste moet je je realiseren dat wat we voeden of borstvoeding noemen niet alleen maar gaat om eten geven. Natuurlijk gaat het ook om eten en drinken geven, honger stillen en dorst lessen, en nog een heel goede voeding en drank ook. Maar het is zoveel meer. Het is koesteren en liefde delen. Het is elkaar leren kennen en elkaars wensen en verlangens lezen voor ze worden uitgesproken. Het gaat om nabijheid, empathie en aandacht. Die nabijheid is zelfs essentieel. Dichte lichamelijke nabijheid is een voorwaarde om werkelijk op verzoek te kunnen voeden. De signalen van een baby zijn namelijk meestal subtiel en niet van een afstand of vanuit een andere kamer waar te nemen. Het zijn kleine bewegingen van het lichaam of lichaamsdelen, het is wat mimiek in het gezichtje en het zijn kleine geluidjes. Allemaal dingen die heel makkelijk over het hoofd te zien zijn als moeder en kind niet heel dicht bij elkaar in de buurt zijn en als moeder haar aandacht te veel aan andere zaken geeft. Later, wanneer moeder en kind op elkaar ingespeeld zijn, en het repertoire van het kind uitgebreider wordt, is die directe aandacht van minder groot belang, maar nu, in die eerste dagen en weken, moeten moeder en kind elkaar van binnen en van buiten leren kennen, elke kleinste beweging, de meest subtiele mimiek, het teerste geluidje. We zijn in onze tijd en plaats niet meer zo gewend ons met zulke volledige overgave op een ander te richten en toch is dat wat nodig is om onvoorwaardelijk en volledig op verzoek te voeden. Zonder dingen van buitenaf die bepalend zijn, zoals schema’s en dagplanningen.