Sommige berichten en sommige berichtgevers geven mij meer schrijversvingersjeuk dan andere. Zoals deze keer over suiker in potjes gepureerd fruit bedoeld ter consumptie door zuigelingen. Daar zou, volgens Foodwatch tot 35% meer suiker inzitten dan in cola.
Volgens Nutricia (fabrikant van Olvarit, waarvan op genoemd Twitterbericht een foto wordt getoond)) wordt er geen extra suiker toegevoegd en betreft het hier enkel de van nature in fruit voorkomende suikers. En dat klopt volgens de ingrediëntendeclaratie van de variant ”Gemengd fruit banaan/peer 6 mnd”: 22% banaan, 21% witte druivensap, 19% peer, 17% sinaasappelsap, 7,5% ananassap, 7,5% appel, 4% tapiocazetmeel, 2% rozenbottel, vitamine C. Dat is een interessant lijstje en het laat goed zien hoe een fabrikant zonder rechtstreeks te liegen een boel flauwekul kan verkopen. Wel, een beetje liegen doet hij toch, want het is niet enkel fruit, maar het bevat tapiocameel en extra vitamine C. Vitamine C is waarschijnlijk toegevoegd als antioxydant, om verkleuren tegen te gaan. Tapiocameel wordt toegevoegd als verdikkingsmiddel (iets moet al dat sap toch weer op gepureerd fruit laten lijken).
Laten we eens kijken naar de voedingswaarde: 88,5% koolhydraten en andere suikers. Koolhydraten zijn suikers; het zijn in dit geval geïsoleerde koolhydraten en het lichaam reageert daarop net als op pure suiker. Verder bevat het samen minder dan 1% eiwitten en vetten. Het voegt dus geen enkele voedingswaarde toe aan het product.
Werkelijk gepureerd fruit zit er ook in, maar lang niet alles, maar ongeveer de helft, bestaand uit banaan en peer, mogelijk de appel en de rozenbottel. De rest is vruchtensap. Vruchtensap is zoeter dan het hele fruit en dat is de reden dat het wordt toegevoegd. Alsof banaan en peer van zichzelf nog niet zoet genoeg zijn, komen er dus ook nog eens zoete vruchtensappen bij. Niettemin heeft de fabrikant min of meer gelijk als hij stelt dat het alleen de natuurlijke vruchtensuikers bevat (en een beetje extra koolhydraten uit tapioca). Maar het is niet alleen het gehalte aan natuurlijke fruitsuikers die je zou binnenkrijgen met een portie echte banaan en peer (op de foto’s staan bananen en appels, ik had geen peren in huis).
Laten we eens gaan vergelijken. In zo’n potje fruitprut zit 200 gram, laten we er voor het rekengemak van uit gaan dat het gaat om gelijke delen banaan en peer, dus elk 100 gram. De voedingswaarde van die 200 gram in het potje is 154 calorieën, 35 gram koolhydraten, 0,2 gram vet en 1,2 gram eiwitten. Ik ga er maar even een tabelletjes van maken (een voor de cijferkijkers en een voor de beelddenkers).
Fruit uit een potje is veel meer dan water met koolhydraten en beslist een betere keuze dan cola of andere limonade. Overigens komen de waarden voor calorieën en koolhydraten van appelsap heel dicht in de buurt van die van cola. Appel- en andere vruchtensappen zijn ook niet een heel gezonde keus om te drinken. Het is zoet en om een glas sap te krijgen heb je heel erg veel appels nodig, meer dan je zo op zou eten achter elkaar. Voor een glas appelsap van 200 gram (eigenlijk milliliter, maar we hebben het de hele tijd al over grammen) heb je 300-400 gram appel nodig; een appel weegt 100-125 gram. En daar ligt dan één van de grote problemen. Vruchten zijn niet bedoeld om te drinken, maar om te eten. Dat voorkomt dat je er te veel van binnen krijgt. Sap bevat alleen het waterige deel en de in water oplosbare vitaminen en mineralen (voor zover die er niet zijn uitgekookt), het bevat helemaal geen vezels. Een potje ”fruit”, dat voor de helft uit sap bestaat, bevat dus ook nog maar een deel van de vezels en andere waardevolle stoffen uit de hele vrucht. Waarschijnlijk is de puree ook niet van de volledige vrucht gemaakt en zullen bijvoorbeeld de peren zijn geschild. In elk geval is het zo fijn gemaakt dat het niet meer kan worden gekauwd en haast drinkbaar is, zodat er ongemerkt veel meer van binnen komt dan van een stuk fruit waarop moet worden gekauwd.
De hoeveelheid suiker is in het hele verhaal van potjesfruit van relatief ondergeschikt belang. Fruit in sterk gepureerde vorm (vooral als het is aangelengd met sap en vervolgens ingedikt met zetmeel) is een geconcentreerd voedsel waardoor het een hoge calorische waarde heeft, maar verder deficiënt is in veel belangrijke andere nutriënten van het hele fruit. De grootste leugen op het potje is niet die over de hoeveelheid suikers en of die natuurlijk zijn of niet, maar de vermelding dat één zo’n potje gelijk staat aan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid fruit voor een zuigeling vanaf zes maanden. Ik betreur het daarom, met enkele andere critici, waar ik het vaker niet dan wel mee eens ben, dat Foodwatch nu net dat suikergehalte neemt om potjesvoeding voor kinderen aan te vallen. Potjesvoeding is niet bijster gezond, de smaak wijkt zeer sterk af van de natuurlijke smaak van fruit (mondgevoel is volledig afwezig), er wordt een voorkeur voor zoete smaken mee aangekweekt, maar bovenal onthoudt het kinderen van het eten van echt fruit, met alle gezonde dingen die daar in zitten. Daar bovenop, alsof het al niet genoeg is, komt nog het feit dat het volledig pureren van voedsel voor kinderen een totaal nutteloze bezigheid is die het proces van leren eten en het leren waarderen van de verschillende smaken en structuren van voedsel in de weg staat. Het pellen van een banaan of het snijden van een appel is niet meer werk dan het openen van een potje. En dan zal ik het maar niet over de prijs hebben.
Wat een ontzettend goeie uitleg! Ik zocht naar een goede bron die mijn vermoedens bevestigden over het vezels, koolhydraten, suikers verhaal in de Olvarit potjes. Nu snap ik helemaal waarom ik als kind dit wel at en het liefdevol gemaakte mixje van moeders weigerde!