Kunstvoeding ongeschikt voor baby’s? Is kunstvoeding een gelijkwaardige vervanging van borstvoeding? Kort antwoord: Neen. Lang antwoord vergt een uitleg van wat borstvoeding en kunstvoeding zijn.
Het Baby Friendly Hospital Initiative (BFHI) werd sinds de introductie in de vroege jaren ’90 in Nederland in opdracht van UNICEF Nederland uitgevoerd door de stichting Zorg voor Borstvoeding; later werd dat veranderd in Baby Friendly Nederland. In het hele voorste deel van de bij BFN behorende site is het woord borstvoeding volledig verdwenen en vervangen door voeding. De informatie leest alsof de keuze tussen moeder en poeder of tussen borst en fes volledig een keuze is van de ouders. Dat impliceert dat het voor de baby niet uitmaakt met wat en hoe hij wordt gevoed, als de ouders maar happy zijn met en gesteund worden in hun persoonlijke keuze. Er wordt wel gesproken over informatie en geïnformeerde keuzes, maar de tendens is die van gelijkheid en gelijkwaardigheid. In een discussiegroep voor lactatiekundigen werd gesproken over hoe eerlijk die informatie moet zijn. ”Zegt een van ons ooit letterlijk dat kunstvoeding risico’s geeft?” ”Ja, ik doe dat” was mijn antwoord. Vandaar dat ik dit blog maar eens boven water haal. Inmiddels heeft BFN de toekenning van het UNICEF certificaat (BFHI) gestaakt.
Het is alweer een poosje geleden dat ik in een (niet de eerste en naar alle waarschijnlijkheid ook niet de laatste) discussie werd getrokken over kunstvoeding en of dat nu echt zo slecht is. Ik kreeg weer de nodige borstvoedingsmaffia beschuldigingen naar me toe gesmeten, uiteraard, vanwege mijn twijfels aan de geschiktheid van kunstvoeding als primair voedsel voor zuigelingen. Ik heb al eens uitgelegd hoe het komt dat ik die beschuldigingen krijg, het is de cognitieve dissonantie die spreekt. In die uitleg noemde ik ook al dat verdere informatie en uitleg vaak niet helpt of de dissonantie versterkt. Toch wil ik me hier nog eens aan een stukje uitleg wagen. Want, al kan ik redelijk goed tegen mijn verlies, ik kan er niet goed tegen als er onwaarheden worden rond gestrooid op het internet; ik wil daar waarheden tegenover zetten.
Ik weet wel dat ik hier voornamelijk voor eigen parochie preek, maar dat geeft niet. Dan heeft die parochie tenminste iets om terug te zeggen wanneer zij aangevallen worden op hun manier van voeden en verzorgen en opvoeden van hun kind. En het is altijd beter dan tegen een muur praten; muren zijn om met je kop tegenaan te knallen als je niet gehoord wordt. En gehoord word ik zeker, zowel door de eigen parochie als hen die buiten staan. Vooruit dus, een exposé over waarom kunstvoeding minder geschikt is als primaire voedselbron voor zuigelingen. Eigenlijk kan ik er in één zin al vanaf zijn: Kunstvoeding is een dode vloeistof die een levende vloeistof en een heel proces van interactie, intens lichamelijk samenzijn en oefening voor en ontwikkeling van de kaken, mond-, neus- en keelholte tracht te vervangen. Want borstvoeding gaat niet om melk, maar om melk plus dat hele proces en dan nog wat op het gebied van intellectuele en emotionele ontwikkeling, plus van alles op het gebied van de lichamelijke en geestelijke gezondheid van de moeder. Ik beperk me niet tot die ene zin (dat zou het hele idee van een blog te niet doen, nietwaar?), maar wel tot een bespreking van het eerste deel van die zin ”Kunstvoeding is een dode vloeistof”.
”Kunstvoeding is een dode vloeistof” betekent dat er geen levende cellen in zitten. Moedermelk bevat zeer veel levende cellen, waaronder actieve bloedcellen en gunstige bacteriën. Evolutionair bezien was borstvoeding primair niet bedoeld als voedsel, maar als bescherming tegen pathogenen (microscopische ziekteverwekkers) in de kwetsbare periode van de overgang van intra- naar extra-uterien leven (in gewone mensentaal de overgang van voorgeboortelijk bestaan naar leven buiten de moeder). Die levende cellen en die microbioom-bouwende organismen in moedermelk vormen het hele departement van defensie en offensie, veiligheid en binnen- en buitenlandse zaken.
Niet alleen defensief dus, maar ook offensief, actief indringers opsporend en afmakend. Er zit ook een stukje spionagewerk bij en het afluisteren, opslaan en verspreiden van gegevens over die indringers en mogelijke indringers. In kunstvoeding zit dat allemaal niet. Daar zit alleen een minimaal survivalpakketje in, bestaand uit een stuk of twee-drie probiotica om de goede bacteriën in de darm te voeden. Het resultaat van dat gemis laat een kaart van het darmmicroboom duidelijk zien. Op het plaatje dat van Rhesus-aapjes, maar er zijn voldoende onderzoeken bij mensen gedaan, die zeer vergelijkbare uitkomsten geven.
Hoe goed dus kunstvoeding fabrikanten hun best doen, het zal ze niet lukken verder te komen tot een namaken van het voedingsaspect van de melk (en zelfs daar blijven ze jammerlijk steken in pogingen zonder echt bevredigend resultaat). Zolang ze geen manier kunnen vinden om het een levende stof te maken zal kunstvoeding minder geschikt blijven als primaire voedselbron voor menselijke zuigelingen. Het zal nooit meer worden dan een noodgreep voor kinderen waarvoor geen enkele menselijke melk beschikbaar is, of voor de zeer weinige kinderen die onbewerkte moedermelk niet kunnen verwerken. Zelfs in dat laatste geval zou het een betere optie zijn om de melk van hun eigen of een andere moeder aan te passen zodat ze het wel kunnen verdragen.
Nog een laatste woordje, een soort toegift kun je het noemen, voor de moeders die nu uitroepen dat ik niet zo lelijk mag doen over kunstvoeding omdat hun kind wel zijn leven aan die kunstvoeding heeft te danken. Wel, het spijt me je glazen bol te moeten verbrijzelen, maar kunstvoeding redt in de regel geen levens. Je kind is in leven gebleven omdat hij ‘eten’ kreeg in plaats van ‘geen eten’. Maar hij zou waarschijnlijk gezonder overleefd hebben als hij in plaats van die dode vloeistof levend voedsel had gekregen in de vorm van de melk van zijn eigen moeder of, bij gebrek daaraan, van die van een andere mensenmoeder. En, ja dat geldt ook voor een te vroeg geboren kindje of een te klein geboren kindje of een kindje met hypoglycemie. Het geldt alleen niet voor die uitzonderlijke paar kinderen die leiden aan ziektes en aandoeningen die het hen onmogelijk maken bepaalde onderdelen van moedermelk te verteren, bijvoorbeeld kindjes met galactosemie, in beperkte mate met PKU en een enkele andere uiterst zeldzame aandoeningen. Voor hen is het geweldig dat er vervangingen en/of aanvullingen beschikbaar zijn waarmee zij wel in leven blijven.
In de rest van de gevallen is het onkunde van de behandelende arts die een ongeschikte vervanging voor moedermelk voorschrijft, die zorgt voor een verhoogd morbiditeit en mortaliteit risico. De risico’s voor ziekte en overlijden door geen of te weinig borstvoeding liggen in de orde van grootte van wiegendood, dood door verwaarlozing/mishandeling, en van ziektes als AIDS.
[…] https://eurolac.net/dr-who/ https://eurolac.net/kunstvoeding-ongeschikt-voor-babys/ https://eurolac.net/begeleiding-bij-borst-en-fles-gelijk/ […]