“Auw! Is het natuurlijk om tijdens de zwangerschap te voeden en zo ja, waarom doet het dan toch pijn? Dat zijn zo van die vragen waarbij je geen onderzoeken zult vinden om een antwoord mee te onderbouwen.
Titelfoto: Vasilii, een vampierbaby, daar heb je je ultieme knoflookpers. Bron
Naar aanleiding van het blog met de knoflookpers (Knijpen) had ik een gesprekje op Twitter* met iemand die de vergelijking met de knoflookpers wel kon plaatsen. Daaruit vloeide de vraag voort waarom bij voeden tijdens de zwangerschap de tepels zo pijnlijk kunnen zijn en of tandemvoeden dan wel zo natuurlijk is. Een interessante kwestie. Is het natuurlijk om tijdens de zwangerschap te voeden en zo ja, waarom doet het dan toch pijn? Dat zijn zo van die vragen waarbij je geen onderzoeken zult vinden om een antwoord mee te onderbouwen. Ik weet niet eens of een dergelijk onderzoek mogelijk is en zo ja, hoe je dat zou moeten opzetten. Maar erover nadenken en redeneren dat kan wel en dat kan ik als de beste. Dat het fenomeen voeden tijdens de zwangerschap en pijnlijk voeden tijdens de zwangerschap bestaat, staat vast. Niet wetenschappelijk onderzocht, maar vaak genoeg gerapporteerd. Ik kan daar mijn eigen anekdote aan toevoegen, want ik heb een van mijn kinderen tijdens een volgende zwangerschap er, met zachte dwang, geoefende overredingskracht en met ondersteuning van nachtelijk vaderschap van Meneer Eurolac, ervan overtuigd dat borstvoeding op zijn leeftijd toch best wel enigszins overschat was en dat hij best zonder kon. Ik vloog halverwege de zwangerschap namelijk tegen het plafond van ellende tijdens het voeden.
*)
– Overigens: […] (tijdens) zwanger(schap) […] snap ik de vergelijking met een knoflookpers heel goed! Auw!! Weet jij wat de fysiologie daarachter is, dat tepels zo pijnlijk zijn tijdens zwangerschap? –
– Het heeft te maken met het voorbereiden van het lichaam op een nieuw kindje. mogelijk een hint om te stoppen met voeden van nummer één. Veel vrouwen die niet voeden hebben op bepaalde momenten van hun cyclus bijvoorbeeld tijdens/na de eisprong ook gevoelige tepels
– Zou dan tandemvoeden eigenlijk biologisch niet ‘normaal’ zijn?
– Het komt bij andere zoogdieren toch ook wel voor, bij sommigen zelfs standaard. Het is meer dat bij de mens de biologische zorg naar naar het jongste leven gaat
– Dus eigenlijk krijgen we dan gewoon ’te vroeg’ een volgend kind 😉
– Ja, vaak wel. Onder andere door ons rijke eetpatroon zijn we veel vlugger weer vruchtbaar. Wereldwijd is een spreiding van 3-4 jaar gemiddeld.
Eerst de vraag of tandemmen natuurlijk is. Dan moet je eerst definiëren wat natuurlijk is. Natuurlijk is wat van nature voorkomt, zonder dwang of manipulatie. Bij mensen is het heel erg moeilijk te bepalen of bepaald gedrag natuurlijk is of bijvoorbeeld een cultureel bepaalde gewoonte. Soms kun je gaan kijken (als dat lukt) hoe mensen, die nog leven zoals we ons voorstellen dat ze dat in de prehistorie ook deden, zich op dat punt gedragen. Wat dan gelijk opvalt is dat bij hen de tijd tussen de geboorte van elkaar opvolgende kinderen veel en veel langer is dan in meer geïndustrialiseerde culturen het geval is. Ervan uitgaand dat deze mensen niet bewust gebruik maken van voorbehoedsmiddelen mag je veronderstellen dat bij vrouwen die op deze manier leven, zogen en zorgen, de vruchtbaarheid min of meer uitblijft zolang er nog gezoogd wordt. Ook de andere omstandigheden moedigen een snelle terugkeer van de vruchtbaarheid niet aan, met name de veronderstelde voedingsstatus met veel minder vetten en eiwitten dan in onze dagelijkse voeding en zeker veel minder vetopslag. Er zullen dus minder zwangerschappen optreden bij vrouwen die nog zogen.
We kunnen ook kijken hoe het gaat bij mensapen, de primaten die wat betreft DNA het meest op ons lijken en vaak ook overeenkomstig sociaal gedrag vertonen. Gorilla’s ovuleren weer als hun jong gespeend is en de gemiddelde tijd tussen twee opeenvolgende jongen is ongeveer vier jaar. Geen tandemmende gorillaatjes, dus. De Bonobo wordt gezien als de meest menselijke mensaap. Bij hen worden de jongen gemiddeld om de vijf jaar geboren en de zoogtijd is gemiddeld vier jaar. Chimpansees hebben een zoogtijd van vier tot zes jaar en de jongen worden gemiddeld om de drie tot acht jaar geboren. Daar is dus duidelijk een mogelijkheid tot overlapping, hoewel het minder voor de hand ligt dat een Chimpansee vrouwtje een mannetje uitnodigt tot seks als zij nog zoogt.
Is zwanger worden tijdens de zoogperiode dus onnatuurlijk? Het is bij primaten in elk geval niet standaard, zoals bij sommige andere zoogdieren wel. Buideldieren baren zeer prematuur en zijn vaak zwanger en zogend tegelijk en zogen vaak twee jongen van verschillende leeftijd. Bij hen is dat bewijsbaar normaal, omdat beide jongen hun eigen speen met op hen afgestemde melk hebben. Het is daarom bij mensen nog niet onnatuurlijk, want het gebeurt gewoon vanzelf, zonder daar speciaal allerlei moeilijk trucs voor uit te moeten halen. Het is niet de norm, want het moederlichaam is niet ingesteld op het voorzien in de zeer verschillende behoeften van het bestaande en het komende kind. De aandacht voor zorg en bescherming gaat naar het jongste leven. Mogelijk is dat het gevolg van een ingebouwde beveiliging. Vruchtbaarheid is hoog als de overlevingskansen van de groep hoog zijn, met andere woorden als er voldoende voedsel is. Is dat het geval dan is het bestaande kind niet meer volledig afhankelijk van moeder’s voedselvoorziening en kan er dus een volgend kind gevoed worden.
De beschikbare voeding en energie wordt verlegd van de melkklieren naar de baarmoeder en placenta. De melkproductie loopt terug en valt waarschijnlijk stil in afwachting van en ter voorbereiding op de vernieuwde productie van, op het nieuwe kind toegespitste, moedermelk. Dit betekent dat het kind aan een lege borst drinkt. Dit is voor veel moeders een pijnlijke aangelegenheid. Daarnaast kennen veel vrouwen die niet zwanger of zogend zijn het verschijnsel van verhoogde gevoeligheid van borsten en tepels tijdens bepaalde fasen van de cyclus, met name tijdens en na de eisprong.
Natuurlijk of onnatuurlijk is niet direct te zeggen, mogelijk is het zwanger worden tijdens de zoogperiode dus zeker wel. Omdat het bij de mens en andere primaten niet de biologische norm is, zijn er geen speciale voorzieningen voor getroffen en gaat de aandacht van het moederlichaam naar het jongste leven. In culturen zoals de onze, waar moeders en kinderen gemiddeld minder intensief lichamelijk contact hebben, er, ook weer gemiddeld, minder intensief aan de borst wordt gevoed en vrouwen veel rijker gevoed zijn, zijn vrouwen gewoonlijk veel sneller weer vruchtbaar en is zogend zwanger worden geen uitzondering en dus natuurlijk of normaal. Maar nog steeds zonder speciale voorzieningen. Zo snel gaat evolutie niet.
Of het dus natuurlijk is of niet, tandem voeden, kun je over discussiëren. Maar hoe zit het met het gewicht dat het eerste kind extra aankomt nadat nummer2 geboren is. Vaak lees je dat nummer 1 dan in de eerste maanden zomaar kilos aankomt… is dat wel gezond? De melk is niet meer op hem afgestemd en heeft de bedoeling nummer2 kilos te laten aankomen. Nummer 1 profiteert daarvan mee, maar stijgt op die manier fors de whocurve uit. Is dit wel gezond? Zou je daarmee geen overgewicht (op latere leeftijd) mee creëren?
Dat is een interessante gedachtengang. Ik ben dat kilo’s aankomen van nummer één door de ”groeimelk” van nummer twee nog niet eerder tegengekomen. Niet in de praktijk en niet in de literatuur. Ik zou daar graag meer over lezen.
Ik lees het regelmatig op pagina over tandem voeden en vanwege mijn eigen problemen met overgewicht maak ik me daar bij mijn kinderen ook zorgen over en mede daarom vind ik bv op verzoek en op rapley manier vv geven ook erg belangrijk, maar als tandemen niet natuurlijk is, vraag ik me af of ik het zometeen wel goed doe om mijn 1e dochter ook weer te laten drinken… hiewel het me beter lijkt dan koemelk. Maar het is niet op haar afgestemd en ik vraag me af of het kwaad kan als ze op basis daarvan uit dr curve vliegt
Ik heb het nog nooit gehoord en ook nooit in de literatuur gevonden. Als het voorkomt, zijn er altijd ook andere factoren van invloed op de gewichtsontwikkeling en je weet niet of een tijdelijke snellere groei gevolgen op lange termijn zal hebben.
Wat ik wel weet, is dat overvoeding aan de borst niet tot een verhoogd obesitas risico later leidt (dit in tegenstelling tot bijvoeden per fles en vooral bijvoeden of overvoeden met kunstvoeding).
Dankje, dan ga ik zometeen toch met een geruster gevoel tandemen