Geplaatst op Geef een reactie

Voeden op verzoek of op schema: wie heeft baat bij wat

Voeden op verzoek of op schema: wie heeft baat bij wat

Een heel aardig onderzoek toont aan dat voeden op schema vooral voordelen heeft voor de ouders, maar nadelen voor het kind. Het bevestigt zo mooi wat ik altijd al dacht en zei. Daar houd ik van, van zulk onderzoek, uiteraard. Een ander -uiteraard- is de uitkomst van het onderzoek, want redenerend was dat al lang opgelost. Wij zijn dragers en snackers van nature, dat wil zeggen dat wij ontworpen zijn om als zuigeling gedragen te worden en zeer frequente kleine voedingen te krijgen op eigen verzoek, onder eigen regie.

Het artikel dat inspireerde tot dit blog

Ook later hebben we veel behoefte aan menselijke nabijheid en aanraking en aan veelvuldige kleine maaltijden. Economisch gezien is dat lastig. Werknemers die om de haverklap hun werk moeten onderbreken om een hap te nemen of een slok te drinken vertragen het productieproces. Dus werd eten volgens een vastgelegd schema als een positieve zaak gepromoot. En wat goed is voor volwassenen moet ook goed zijn voor kinderen. Die kleine donderstenen met hun onvoorspelbare voedingsgedrag moeten immers zo snel mogelijk worden afgericht tot volgzame burgers.

suikerzoetOver het onderzoek. Iacovou en Sevilla (2012) vergeleken verschillende gegevens van meer dan 10.000 kinderen en kwamen tot interessante conclusies. Omdat het een retrospectieve cohort studie is en geen prospectief gerandomiseerd onderzoek is het volgens de geldende wetenschappelijke standaard niet mogelijk te zeggen of de uitkomsten toevallig tegelijkertijd spelen of dat er een causaal verband is. De onderzoekers zelf noemen het dan ook een eerste verkennend onderzoek. Van alle deelnemende kinderen werd genoteerd hoe werd gevoed op een leeftijd van vier weken. Bij de moeders werd gekeken naar het emotionele welzijn, slaapstatus en depressie tussen 8 weken en 33 maanden en bij de kinderen werden op 5, 7, 11 en 14 jarige leeftijd standaard cognitieve ontwikkelingstests afgenomen en een IQ test met 8 jaar. Moeders die op schema voedden leken emotioneel beter te functioneren, maar niet op het punt van depressie, dan moeders die op verzoek voedden. Bij de kinderen bleek, na correctie voor allerlei factoren, een duidelijke link tussen een lagere cognitieve uitkomst (17% van een standaard deviatie) na schemavoeden en gemiddeld 4 IQ punten minder. Opvallend was dat de verschillen in cognitieve ontwikkeling en IQ in vergelijkbare mate werden gezien bij kinderen die borstvoeding en kunstvoeding kregen. Het zou heel interessant zijn de resultaten te zien van een onderzoek waarin meer uitgesplitst werd wat kinderen kregen (volledig borstvoeding, gemengde voeding, volledige kunstvoeding) en of het uitmaakt of er in de hele eerste zes maanden op verzoek of op schema of gemengd werd gevoed. Maar het geeft wel aan dat voeden op verzoek niet iets is wat bij borstvoeding hoort, maar wat bij baby’s hoort.

De onderzoekers zelf hebben het onderzoek en de uitkomsten zeer zorgvuldig geformuleerd en de natuurlijke manier van voeden (op verzoek) als norm genomen. Hun conclusie luidt dan ook dat voeden op schema bij moeders leidt tot gevoelens van beter emotioneel welzijn, maar bij de kinderen tot minder goede cognitieve uitkomsten en schoolprestaties. Bij het zoeken naar antwoorden op de vraag waarom deze uitkomsten werden gevonden, komen de onderzoekers niet veel verder met antwoorden.

Interessant is dat ze aangeven dat in gezinnen waarin moeders ‘probeerden’ om op schema te voeden qua uitkomsten meer op lijn zaten met hen die op verzoek voedden dan met degenen die daadwerkelijk en doelbewust op schema voedden. Het lijkt alsof de intentie van de ouders ook een rol speelt bij de uitkomsten. De onderzoekers gaan hier niet verder op in, maar ik wil dat juist wel doen. Ik heb altijd al gesteld dat jonge kinderen nog haarfijn afgestelde antennes hebben voor de intenties van de ouders in alles wat ze met, voor en aan het kind doen. Dus niet alleen wát de ouders doen, maar de intentie waarméé ze dat doen telt voor het kind.

Maar waar ik het eigenlijk over wil hebben is niet voeden zelf of de vorm waarin dat wordt gegeten, maar juist een dimensie verder. Ouders die op verzoek voeden, gaan uit van het kind, van de behoeften en noden van hun kind. We noemen dit ook wel attachment parenting. Schema voeden (en alle vormen van schema-opvoeden) zijn ”detached parenting” het is opvoeden los van het kind, opvoeden vanuit de ideeën en mogelijk ook de behoeften en noden van de volwassenen in de relatie. Attachment parenting gaat uit van hechting tussen ouders en kinderen en van het onvoorwaardelijk ouderschap. Ouderschap zonder voorwaarden. Geen ”laat maar waaien” opvoeding, wel degelijk ook structuur en grenzen, maar altijd gerekend en bekeken vanuit het perspectief van het kind en zijn ontwikkeling. Opvoeding waarbij het kind zoveel mogelijk de regie over zijn eigen leven heeft.

Een ander aspect bij het voeden op verzoek versus voeden op schema is dat bij voeden op verzoek het kind gehoord wordt. Er is sprake van responsief ouderschap. Ouderschap waarin de ouders het kind horen en daar snel en adequaat op reageren. Het kind leert hiermee belangrijke levenslessen, zoals dat hij een volwaardig menselijk individu is en dat hij het waard is dat hij gehoord wordt. Ook dat er onvoorwaardelijk van hem wordt gehouden. Deze levenslessen en de zekerheden die eruit voort komen maken hersenruimte vrij voor leren en ontdekken en dus voor de ontwikkeling van de intelligentie naar het volle potentieel.

Dan hebben we ook nog de positieve uitkomsten voor de moeders van het voeden op schema. Ook daarvoor hebben de onderzoekers geen echte verklaringen. Persoonlijk denk ik dat hierbij meespeelt dat voeden op schema overeenkomt met de verwachtingen van de maatschappij en dat moeders zich niet continu geroepen voelen zich te verdedigen voor hun keuzes. Voortdurende leven in een situatie waarin je van alle kanten ter verantwoording wordt geroepen voor je afwijkende gedrag is een energievreter. Voor sociale dieren zoals mensen is dat een regelrechte aanslag op je gemoedsrust. Daarnaast kan hier ook sprake zijn van het geven van sociaal acceptabel geachte antwoorden. Als je alles netjes volgens de boekjes en de regeltjes doet, móét je je daar wel goed bij voelen.

Meer over voeden op verzoek en voeden op schema

Voeden op verzoek
Op wiens verzoek, op wiens bevel?
Zoekterm ”voeden op verzoek” op het oude blog
Zoekterm ”Schema” op het oude blog

Als bonus twee vlogs.

Disclaimer bij het tweede filmpje (de natuur zijn gang laten gaan): uiteraard willen we wel ingrijpen in zwangerschap, baring en verzorging als het echt fout dreigt te gaan, het is goed dat we dat tegenwoordig kunnen. Maar we moeten niet doorslaan in dat ingrijpen en net doen alsof elke zwangerschap, baring en opvoeding inherent risicovol zijn.

Leestips:

 

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.