******************************
Let op!
De ideeën over de juiste manier van aanpak bij borstontsteking zijn nogal gewijzigd.
Informeer je goed voor dat je aan de slag gaat.
Ik adviseer je dus één of meerdere van onderstaande artikelen te lezen.
Groet, Stefan Kleintjes, lactatiekundige NLG en kinderdietist.
——————————
https://www.welkombijroom.nl/b
https://www.borstvoeding.nl/ui
https://www.nvlborstvoeding.nl
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.go
https://www.bfmed.org/assets/A
——————————————————————————————
******************************
Het begon met een artikel op ”Breastfeeding Magazine” over ”breast infection”, waarmee borstontsteking ofwel mastitis werd bedoeld.
Have red, swollen or painful breasts or a fever? These breastfeeding problems may be symptoms of a breast infection called mastitis: Mastitis Breast Infection Symptoms Kenniscentrum Borstvoeding reageerde met de verwijzing naar het vertaalde artikel van dr. Jack Newman over hetzelfde thema: Borstvoeding.com: kenniscentrum voor borstvoeding | problemen| Borstontsteking | Verstopt melkkanaaltje en borstontsteking (mastitis). De informatie op Kenniscentrum Borstvoeding (”Borstvoeding.com”) is, uiteraard, accuraat in de beschrijving van de symptomen en de behandeling, maar beide stukken verwarren ontsteking met infectie. De uitgang -itis in een medische term betekent ”ontsteking” (Wikiwoordenboek). Ontsteking (inflammatie) is een reactie van het lichaam op beschadiging van weefsel of op prikkels van buiten. Dit kan door een microbiologische prikkel (bacteriën, virussen, schimmels), chemisch (irriterende stoffen enz.), fysisch (hitte, ioniserende straling, UV-straling etc.) maar ook het gevolg zijn van een auto-immuunreactie van het lichaam zoals onder meer bij reuma kan voorkomen. Een ontsteking heeft als doel het verwijderen van het schadelijke agens en het herstellen van de schade. (beschrijving door Wikipedia)
In een ander blog omschreef ik borstontsteking aldus:
Een borstontsteking is over het algemeen een inflammatie als gevolg van een verstopt melkkanaal. Een inflammatie is een ”steriele ontsteking”, dat wil zeggen dat het geen infectie is. Om een of andere reden (bijvoorbeeld afknelling door voedingshouding, kleding of accessoires, ineffectieve drinktechnieken of te lange tijd tussen de voedingen) blijft er melk achter in de melkkanalen. Deze melk dikt wat in en zorgt er zo voor dat er nog minder doorstroming mogelijk is. Als deze verstopping niet wordt opgelost (door goed en vaak aanleggen of kolven en massage) kan de druk op de weefsels zo oplopen dat er een ontstekingsreactie ontstaat: er is een toevloed van extra vocht, de temperatuur ter plekke loopt op en de weefsels en de huid eromheen worden rood en pijnlijk. Als dit niet wordt opgelost breidt de temperatuursverhoging zich uit tot het hele lichaam en ontstaat koorts. Ergens tijdens dit proces kunnen de nu kwetsbare weefsels aantrekkelijk worden voor bacteriën en kan er naast de ontsteking ook een infectie ontstaan. Deze infectie kan bij niet goed behandelen overgaan in een abces, wat meestal chirurgisch ingrijpen vergt.
Een infectie is een aanval door een ziekteverwekker zoals een bacterie, een virus of een schimmel. Een infectie kan gepaard gaan met ontsteking, maar dat hoeft niet. Omgekeerd hoeft een ontsteking niet altijd te duiden op een infectie. Men spreekt dan van een steriele ontsteking. Het betreft dan altijd een afweerreactie van het lichaam op iets wat niet in orde is. Bij acute ontstekingen zien we vijf verschijnselen optreden, namelijk dolor (lokale pijn), calor (lokale warmte), tumor (lokale zwelling), rubor (lokale roodheid) functio laesa (functieverlies). Dit zijn de zichtbare en voelbare symptomen van de reacties van het lichaam op de ”foute situatie”. Deze reacties zijn een sterkere doorbloeding waardoor roodheid en warmte ontstaan; het uittreden van vocht uit de bloedbaan waardoor zich vocht tussen de weefsels ophoopt, ook oedeem genoemd, wat verantwoordelijk is voor de zwelling; infiltratie door witte bloedcellen uit de bloedbaan in het ontstekingsgebied die de aanvallers (ziekteverwekkers of beschadigde eigen cellen) gaan opruimen, een toename van activiteit die gepaard gaat met warmte; en het herstel van weefsel dat ook met roodheid gepaard kan gaan. Het functieverlies is vaak vooral een gevolg van de zwelling en beperking van beweging en doorstroming door toenemende druk op de weefsels in het ontstekingsgebied.
Borstontsteking is zo’n steriele ontsteking, dus een ontsteking zonder infectie. Een heel enkele keer is er wel sprake van infectie, maar dat is dan meestal een secundaire infectie door opportunistische bacteriën die gebruik maken van de kwetsbare weefsels, of soms een primaire infectie wanneer de mastitis in een ziekenhuis begint. Een borstontsteking (of mastitis met zijn zondagse naam) begint vrijwel zonder uitzondering door een blokkade of een verstopping, een niet-doorstromen van de melk, melkstuwing of stilstaande melk (melkstase op zijn zondags). Deze blokkade kan allerlei oorzaken heben en kan zich bevinden op elke plaats tussen de melkvormende cellen en de tepeluitgangen. In het laatste geval uit het zich als een propje in, of als een blaasje of blaartje over, de tepeluitgang. Op alle andere plaatsen is er sprake van een beurse plek of een harde plek (een ”ei” of een schijf) ergens in de borst.
De eerste oplossing voor een borstontsteking is dus geen antibiotica (want dat werkt alleen als er bacteriën in het spel zijn), maar het verwijderen van het obstakel en het weer aan het stromen krijgen van de melk. Alleen als er sprake is van een primaire of secundaire bacteriële infectie is een antibioticum behandeling aangewezen. Er moet dan worden gekozen voor een met borstvoeding compatibel antibioticum en de borstvoeding moet worden voortgezet, mogelijk geïntensiveerd.
Abces
Als een borstontsteking niet goed wordt behandeld en er een infectie bij komt, kan er een abces ontstaan. De bacteriële infectie vormt pus of etter in een niet eerder bestaande holte. de behandeling bestaat uit het openen van het abces en het laten aflopen van pus. Bij dieper gelegen abcessen kan aspiratie worden geprobeerd. Vaak is een drain nodig om de afvoer van etter of pus door te laten gaan. Als de drainage goed verloopt is meestal geen antibioticumbehandeling meer nodig. Borstvoeding kan en moet worden voortgezet. Zorg ervoor dat het kind niet aan de drain of de wond kan komen. Wanneer de opening ligt binnen het gebied waar de mond van het drinkende kind komt kan aangepast kolven aan die borst nodig zijn. De melk uit de borst met een bacteriële infectie of een abces kan gewoon gedronken worden. Als er melk direct door het geïnfecteerde gebied loopt is dit bevorderlijk voor de genezing.
Galactocele of melkcyste
Er kunnen ook niet eerder bestaande holtes ontstaan, die niet worden gevuld met pus of etter (en dus geen gevolg van een infectie zijn), maar met melk. Men noemt dit een melkcyste of een galactocele. Een cyste is goedaardig en behoeft geen behandeling als er geen bijkomende klachten zijn. Soms verdwijnt een cyste weer vanzelf. Een cyste heeft een semipermeabele wand, wat betekent dat er wel vocht in, maar niet uit kan. Wanneer de cyste groeit en tegen andere weefsels drukt, kan er een ontstekingsreactie ontstaan en kan het nodig zijn te behandelen. Dit kan door aspiratie (uitzuigen met een dunne holle naald) of door chirurgische verwijdering.
Titelfoto: In het Duits is het woord voor verstopping en stuwing in de borst hetzelfde als voor een verkeersfile: Stau
Meer over verstopte melkkanalen, borstontstekingen en andere ongein in de borst vind je in de categorie Stuwing, verstopping en borstontsteking.
Borstontsteking is zo’n steriele ontsteking, dus een ontsteking zonder infectie. Een heel enkele keer is er wel sprake van infectie, maar dat is dan een secundaire infectie door opportunistische bacteriën die gebruik maken van de kwetsbare weefsels, of wanneer de mastitis in een ziekenhuis begint:
Dit klopt niet helemaal: er is dan geen sprake van een secundaire infectie simpel omdat er geen sprake is van een primaire infectie; wel van een steriele ontsteking. Je kunt wel spreken van een complicatie
Ik zie je punt. Ik noem het secundair omdat het secundair is aan de eerste conditie, de steriele ontsteking.