De Eed van Hippocrates*, de basis van het werk van alle artsen, heeft diverse vormen, maar over het algemeen komt het erop neer dat artsen voor ze hun vak gaan uitoefenen zweren dit naar beste vermogen te doen, hun patiënten geen kwaad te berokkenen en hun gezondheid na te streven.
Ik kreeg een privéberichtje van Lysanne via Facebook:
”Beste Gonneke, eerder heb ik met u contact gehad over onze zoon Silvijn. U raadde ons aan toch terug te gaan naar onze kinderarts omdat de groeicurve van onze Silvijn bleef afbuigen, ook al had de kinderarts gezegd dat we gewoon vast voedsel moesten gaan bijgeven. U had gelijk! Silvijn heeft een resorptiestoornis waardoor hij vetten niet goed kan verwerken. Het lag dus niet aan mijn borstvoeding! Hij krijgt via sonde nu extra calorierijke voeding zonder lactose en koemelkvrij, gelukkig drinkt hij ook nog bij mij! Ik wil u bedanken dat u mij wel serieus nam en mij aanraadde aan te dringen op onderzoek. Groet Lysanne.” Het bericht ging vergezeld van Silvijn met neussonde aan de borst.
Uiteraard ben ik altijd blij met dergelijke complimenten. Het streelt mijn ego als andere mensen me vertellen dat ik ze een goed gevoel heb gegeven. Het streelt ook mijn professionele ego: ik heb mijn werk goed gedaan. Maar uiteindelijk gaat dit natuurlijk helemaal niet om mij, maar om Silvijn en zijn moeder. Silvijn groeide niet zoals je zou verwachten. Moeder ging van deur tot deur in zorgland en werd met een kluitje in het riet gestuurd. Want het lag natuurlijk gewoon aan de borstvoeding. Alles ligt altijd aan de borstvoeding. Ga maar een flesje geven. Ga maar vast voedsel geven. Doe maar dit of dat, maar geef geen borstvoeding meer.
Deze moeder nam daar geen genoegen mee en bleef zoeken naar iemand die naar haar luisterde en haar serieus nam. En zo kwam ze bij mij terecht. Ik luisterde en nam haar serieus. Als er namelijk, in de meer dan 30 jaar dat ik mij bezighoud met moeders en kinderen en borstvoeding, iets is dat ik heb geleerd is dat moeders heus weten waar ze het over hebben. Als een moeder zegt dat er iets niet klopt, wel, ga er dan maar gerust van uit, zorgverlener, dat er inderdaad iets niet klopt. Een hoogst enkele keer zul je inderdaad je neus stoten tegen echte overbezorgdheid zonder grond, maar over het algemeen is het echt.
Op basis van het hele plaatje (onder andere voedingsfrequentie, borstvoedingsbeleid en groei gegevens) kwam ik tot de conclusie dat SIlvijn voldoende melk binnen moest krijgen voor normale groei. Het uitblijven van die normale groei was voor mij een aanwijzing dat hij ofwel meer dan gemiddeld voeding nodig had (bijvoorbeeld door een onderliggen energie-vretende ziekte of aandoening) of dat hij niet in staat was voldoende voedingsstoffen op te nemen uit het normale aanbod dat hij kreeg. Ik stookte moeder dus een beetje op om terug te gaan naar de dokter en te eisen dat er fatsoenlijk onderzoek werd gedaan. En dat deed ze en toen bleek dus wel degelijk dat Silvijn meer nodig had dan hij kon opnemen door die resorptiestoornis.
Eind goed al goed voor Silvijn en zijn moeder. Maar wat met al die andere moeders die keer op keer ongehoord hun verhaal doen en hun zorgen delen? Die keer op keer worden afgewimpeld als overbezorgde moedertjes die spoken zien. Die consequent als antwoord krijgen dat hun melk wel niet goed zal zijn of niet voldoende voedingswaarde heeft. Moeders die net als Silvijns moeder heel goed weten dat er iets niet goed is en dat dat niet de borstvoeding is. Moeders die hun zorg uitspreken en niet worden gehoord. En doordat zij niet worden gehoord, doordat er niet naar hun wordt geluisterd wordt, hun kind gezonde voeding, koestering en bescherming onthouden.
Mijn advies aan moeders: blijf zoeken tot je iemand vindt die naar je luistert, die je serieus neemt. Als het antwoord dat je krijgt niet strookt met je eigen gevoel over wat er aan de hand is, vraag verder, laat de zorgverlener uitleggen waarom dit antwoord wordt gegeven. En neem geen genoegen met een ”ach moedertje, maak je nu maar geen zorgen”. Vraag verder, zoek een andere zorgverlener, blijf vragen tot je een goed antwoord hebt gekregen.
Mijn advies aan zorgverleners: blijf zoeken, blijf luisteren. Bedenk dat de grondslag voor elk medisch (verloskundige, verpleegkundig) handelen is Primum non nocere (ten eerste: doe geen kwaad). Bewijs jezelf en je beroep eer en neem geen genoegen met dooddoeners en halfslachtige verwijzingen naar overbezorgde moedertjes. Denk vooral zelf na en laat je oordeel niet beïnvloeden door de artsenbezoekers en reclame van hen die financieel baat hebben bij bepaald voorschrijfgedrag van jou. Dat is toch je beroepseer te na!
PS Hieronder nog een ander blogje wat ik schreef over Primum non nocere:
Primum non nocere
De Eed van Hippocrates*, de basis van het werk van alle artsen, heeft diverse vormen, maar over het algemeen komt het erop neer dat artsen voor ze hun vak gaan uitoefenen zweren dit naar beste vermogen te doen, hun patiënten geen kwaad te berokkenen en hun gezondheid na te streven. Voor een deel voeren zij deze belofte uit door het opstellen van protocollen en richtlijnen die zijn gebaseerd op wetenschappelijk bewijs. ‘’Evidence based practice’’ (EBP) is de Gouden Standaard van de huidige medische praktijk. Gezond verstand, praktijkervaring en compassie voor de patiënt worden met regelmaat ondergeschikt gemaakt aan dit Gouden Kalf, dat met welhaast religieuze devotie wordt nagevolgd. Meestal. Bij de meeste gezondheidsissues. Bij sommige issues lijkt het er niet zo toe te doen. Daar kan je wel wat mee rommelen zonder je te laten hinderen door enige vorm van kennis of wetenschap. Borstvoeding, bijvoorbeeld, en de begeleiding daarbij. Toegegeven, er is ook weinig eer te behalen uit een gelukzalig bij zijn gezonde moeder drinkende baby. En natuurlijk kun je over borstvoeding met goed fatsoen geen degelijk dubbel-blind gerandomiseerd onderzoek uitvoeren (dat je ook niet eens gefinancierd krijgt), dus waarom zou je er al die moeite voor doen. Haal gewoon de aloude en beproefde ‘’maak je maar niet ongerust, moedertje’’-skills uit de kast, poets ze op zodat ze ook werken voor de moderne moeder, et voilà: online borstvoeding advies van de huisarts. Niet helemaal accuraat, zegt u? Ach, er is toch goede kunstvoeding in ons land. Volgens de Groningse hoogleraar (em) dr. S. is dat in ons land sowieso net zo goed als de borst. Waarom zou je je inspannen.
*De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat de oorspronkelijke Eed van Hippocrates nergens meer al zodanig in gebruik is. Wel beginnen overal ter wereld artsen hun carrière met het afleggen van een min of meer op de EvH gebaseerde gelofte of eed waarin zij beloven op ethische wijze hun beroep uit te oefenen.
[…] die zich houden aan hun ethische code en de eed/belofte die zij aflegden bij het aanvaarden van hun beroepsbevoegdheid, hebben de plicht deze rechten van […]
[…] Misschien wel het allerbelangrijkste vind ik compassie in een dokter. Wellicht is een vampier als dokter een vreemde keuze als illustratie voor deze eigenschap, maar dat is precies hoe dit karakter in zowel de boeken als de films wordt neergezet. Compassie en de diep-gewortelde drang om goed te doen. In die compassie zitten alle andere eigenschappen die ik ga noemen verweven. Want uit compassie voor de patiënt wil de dokter alles weten, alles uitzoeken en de beste opties kiezen. Niet zijn eigen welbevinden of welbehagen staan voorop, maar die van de client. Als vampier zou hij eerder zijn patiënten zien als zijn persoonlijke restaurant, maar zijn eigen behoeften ontkent hij, negeert hij, voldoet hij op andere manieren. Altijd staat de patiënt en wat de patiënt nodig heeft voorop. Het begint met primum non nocere […]