Een van de spannendste afdelingen binnen het wetenschapsgebouw is de epigenetica. Dat komt voor een deel natuurlijk omdat het nog zo nieuw is. (Zo nieuw zelfs dat mijn spellingchecker aangeeft dat het een wat hem betreft niet bestaand woord is.*
Epigenetica houdt zich bezig met het veranderlijke deel van de erfelijkheid. Het is zo nieuw omdat we tot voor kort dachten dat de genetische aanleg waarmee we zijn geboren onwrikbaar vastligt, tenzij we met ons DNA gaan klooien. Nu blijkt dat dingen die we doen of meemaken of te verteren krijgen veranderingen in het DNA kunnen veroorzaken. Het bovenstaande onderzoek toont aan dat de manier waarop we geboren worden het DNA zodanig kan veranderen dat dat meetbare en erfelijk overdraagbare veranderingen aanbrengt in de manier waarop we ons ontwikkelen.
Een bericht op Foodlog [Fastfood laat sporen na in DNA en nageslacht] verwijst naar een studie rond de epigenetische invloed van het soort voedsel dat wij eten. Ik gaf daar de volgende reactie op: ” ‘Het westerse dieet – met zijn hoge aandeel bewerkt voedsel – blijkt een krachtige verstoorder van het menselijk darmbioom en immuunsysteem.‘ Dit begint al met kunstvoeding voor baby’s: dit is een van de hoogst bewerkte voedselproducten, ik gebruik er zelf liever de term ‘voedselgelijkende substantie’ voor. We geven dit aan kinderen in hun meest kwetsbare periode, de eerste zes levensmaanden waarin het hele darmbioom nog moet worden aangelegd in de bij de geboorte min of meer steriele darm. En ook nog als enige voedsel. Kinderen die worden grootgebracht met kunstvoeding beginnen dus al met een verstoord darmmicrobioom en een verstoorde darmfunctie en een ernstig verstoord afweersysteem. Hun moeders en voor een kleiner deel hun grootmoeders zijn ook grootgebracht op kunstvoeding (in de decennia waarin zij werden geboren waren de borstvoedingcijfers uitermate laag) en dus beginnen zij ook al met een verstoord DNA. De manier van voeden en verzorgen in de eerste levensfase is epigenetisch zeer belangrijk.
Epigenetica als woord betekent zoveel als ‘boven’ of ‘voorbij’ of ‘meer dan’ genetica. Het voorvoegsel epi- komen we vaker tegen in de medische taal rondom zwangerschap en geboorte, bijvoorbeeld epiduraal, episiotomie of epidemiologie. Een epidurale verdoving wordt vaak gebruikt als middel om ”pijnloos” te bevallen, door het min of meer verlammen van het onderlichaam. De baring en geboorte worden daardoor anders ervaren door moeder en kind en het risico van complicaties en meer interventies wordt erdoor vergroot. Het is nog niet onderzocht, maar ik kan me voorstellen dat ook daar epigenetische consequenties aan verbonden zijn.
Een episiotomie is een knip in de bekkenbodem om de uitdrijving te vergemakkelijken wanneer de uitgang van de vagina te krap lijkt om het kind (snel genoeg) geboren te laten worden of om een dreigende uitscheuring te voorkomen. Er zijn aanwijzingen dat epi’s vaker worden gezet in minder fysiologische baringshoudingen en bij meer gemedicaliseerde baringen. Daar naar, en naar andere interventies en de incidentie daarvan onder diverse omstandigheden, onderzoek doen is dan weer een mooie taak voor epidemiologen.
Cesarean Delivery May Cause Epigenetic Changes In Babies DNA | IFLScience
*) Meer uitleg op Wikipedia: Genetica | Epigenetica | DNA