”Ik leer een nieuw woord: ‘commerciogenic malnutrition’ van B. Jelliffe uit 1971 #borstvoeding #WHOcode” roept collega Caroline Kruger uit op Twitter. Daarop ontspon zich een discussie over de benamingen voor vervangingen voor moedermelk.
De officiële naam daarvoor is nu ‘volledige zuigelingenvoeding’, maar ooit heette het ‘gehumaniseerde zuigelingenvoeding’. Ofwel een melkvoeding op basis van koeienmelk die zodanig is gemanipuleerd dat het geschikt wordt geacht voor consumptie door de jongste mens. ‘Gehumaniseerd’, ‘humaan gemaakt’. Een hulpmiddel voor het veroorzaken van commerciogene malnutritie lijkt toch een betere omschrijving. Malnutritie dan niet zozeer in de zin van te weinig voeding krijgen, maar voeding krijgen waarin van sommige nutriënten te veel, van andere te weinig en van de meeste de verkeerde vorm in zit.
De uitgang -geen komt van het Griekse woord genesis, wat ‘ontstaan’ betekent. We kennen het beter van de term iatrogeen, waar genesis vooraf wordt gegaan door iatros ‘arts’: iatros-genesis: de arts veroorzaakt, de arts laat ontstaan. In het spraakgebruik gaat het niet alleen om artsen, maar om alle zorgverleners. Het betreft vrijwel altijd iets negatiefs, zoals ziekte of lijden. Het begrip commerciogene malnutritie wordt dan direct duidelijk: ziekte of lijden (ondervoeding of ondermaatse voedingstoestand) veroorzaakt door commercie. Aangezien het gebruik van kunstvoeding vaak door artsen en andere zorgverleners wordt aanbevolen, kan commerciogene malnutritie worden aangemerkt als één van vormen van iatrogene morbiditeit.
Kunstvoeding voor zuigelingen (volledige zuigelingenvoeding krijg ik niet uit mijn strot, noch uit mijn toetsenbord gewrongen als het gaat om dat verknutselde melkachtige voeding gelijkende spul) wordt breed gepromoot en opgedrongen en niet alleen door de industrie die het spul maakt. Dat van die industrie kan ik ergens nog wel begrijpen. Een ondernemer moet geld verdienen en een groot-ondernemer met aandeelhouders moet héél erg véél geld verdienen. Dus die gaat daarbij niet moeilijk doen en kan zelfs overwegen over lijken te gaan. Niet bepaald wat men tegenwoordig verantwoord ondernemerschap noemt, maar, soit, ergens nog begrijpelijk, als je er van uitgaat dat de gezondheid van de gebruiker niet de prioriteit heeft, maar wel de gezondheid van zijn portefeuille en die van zijn vriendjes. Dat stukje van de commerciogene malnutritie is, hoewel verklaarbaar, nog steeds niet goed te keuren. Absoluut ontoelaatbaar is het erbij komende stukje iatrogene malnutritie wanneer ook zorgverleners het spul gaan promoten.
”Maar alle zorgverleners zijn tegenwoordig toch hartstikke voor borstvoeding?” hoor ik u nu protesteren. Ja, in naam zijn ze dat, maar in de praktijk worden er veel te vaak en veel te veel adviezen gegeven die ervoor zorgen dat in feite kunstvoeding wordt gepromoot. Het promoten van borstvoeding blijkt in de praktijk vaak maar een papieren tijger te zijn. Dat soort ”Ik ben helemaal voor borstvoeding, hoor, maar …” zorgt eerder voor fobiagene lactatie insufficiëntie bij moeders. Lactatie insufficiëntie wil zoveel zeggen als niet lukkende borstvoeding, de borstvoeding niet op gang kunnen krijgen en/of houden. Met fobiageen bedoel ik in dit verband dat die insufficiëntie in de hand wordt gewerkt door angst bij de zorgverlener, die wordt overgedragen op de moeder, waardoor een goed borstvoeding beleid niet mogelijk is.
Veel van de punten van een goed borstvoeding beleid worden niet begrepen door mensen die daarin niet goed zijn opgeleid en ze staan vaak haaks op de, vaak eveneens door angst ingegeven, richtlijnen voor slapen, zorgen en voeden die in de zorg worden gehanteerd. Dus wordt borstvoeding gepropageerd, maar de begeleiding bij borstvoeding laat op alle fronten te wensen over. Moeder en kind vierentwintiguurs bedding-in? Nee, veel te eng. Kind op zijn buik bovenop de moeder? Nee, veel te eng. Groot kind of juist heel klein kind bij zijn moeder laten en geen bijvoeding geven? Nee, veel te eng. Dat deze handelswijzen allemaal zeer goed wetenschappelijk gebaseerd zijn legt weinig gewicht in de schaal als er al angst is gekweekt die emotioneel en niet rationeel is gebaseerd. De endemische gezondheidsrisicorisicofobie veroorzaakt op die manier slecht borstvoeding beleid dat vervolgens leidt tot borstvoeding die niet goed op gang komt of blijft; die te vroeg wordt beëindigd, wat dan op zijn beurt weer leidt tot meer morbiditeit en mogelijk mortaliteit bij kinderen en moeders.
Een deel van deze fobiagene lactatie insufficiëntie is uiteindelijk ook een commerciogene lactatie insufficiëntie, want een flink deel van de ”mindset” van zorgverleners is commerciogeen bepaald.
Welke -genen zouden er nog meer kunnen spelen bij gezondheid en welzijn?