Gelukkig voor al die kindjes met platte hoofdjes, ze hoeven niet meer een halfjaar lang 23 uur per dag zo’n helm op. Uit het onderzoek van Van Wijk blijkt namelijk dat die hoofdjes ook zonder helm net zo veel kans op terugkeer naar normaal hebben. Of net zo weinig kans. In beide groepen kinderen was bij ruim driekwart het hoofd aan het einde van de onderzoeksperiode nog steeds plat.
Groot nieuws werd deze week verspreid, onder andere door De Volkskrant: Helm is helemaal niet nodig voor correctie babyschedel.
Het was een persbericht naar aanleiding van de publicatie van de resultaten van Nederlands onderzoek door Van Wijk van de Universiteit Twente: Helmet therapy in infants with positional skull deformation: randomised controlled trial.*
Het waren eigenlijk te kleine onderzoeksgroepen om iets zinnigs te zeggen. Zowel de controle als de interventie groep was kleiner dan n=50, wat betekent dat een andere uitkomst bij één persoon al 2% verschil aangaf. Op die manier is 26% herstel in de helmgroep, praktisch evenveel als de 23% herstel in de controlegroep (zonder interventie). Toch is de tendens wel duidelijk: lood om oud ijzer.
Ik ga ervan uit dat we beter platte hoofden kunnen voorkomen dan genezen. Er is een zeer sterke toename te zien van het aantal kinderen met een afplatting van het hoofd sinds de invoering van het advies om kinderen op de rug te slapen te leggen. Die advisering is zo strikt en dwingend dat ouders hun baby nauwelijks nog op de buik durven te leggen, ook niet als hij wakker is. Tel daarbij op het indrukwekkende aantal uren dat kinderen doorbrengen in stoeltjes waarin ze min of meer achterover hangen. Behalve afplatting van het hoofdje levert dat ook verhoogd risico van verstikking op doordat de ademhaling wordt belemmerd.
Plat op de rug liggen mag dan volgens de statistieken het aantal gevallen van wiegendood laten dalen (waarover het laatste woord nog niet is gezegd), het is de minst fysiologisch normale houding voor een baby. Deze eerste plaats wordt gedeeld met de half-zittende houding in een stoeltje. Stoeltjes zouden alleen gebruikt moeten worden om kinderen veilig in auto’s of fietskarren te vervoeren, maar altijd zo kort mogelijk.
De meest fysiologisch normale houdingen voor een mensenbaby zijn rechtop (goed gesteund) of voorover met liefst het hoofd ietwat hoger dan de heupen. In deze laatste houding werken de reflexen en instincten optimaal en oefent het kind zijn nek- en rugspieren. Kinderen die worden gedragen en ook tijd doorbrengen op de buik blijken zich gemiddeld op motorisch vlak beter te ontwikkelen.
Voor het voorkomen van wiegendood zijn andere zaken van groter belang dan buik- of rugligging, maar als er andere risicofactoren meespelen wordt op de buik slapen gevaarlijker. De belangrijkste en meest stabiele factor bij wiegendood is het niet krijgen van borstvoeding.
*) van Wijk RM, van Vlimmeren LA, Groothuis-Oudshoorn CGM, Van der Ploeg CPB, IJzerman MJ, Boere-Boonekamp MM: Helmet therapy in infants with positional skull deformation: randomised controlled trial. BMJ 2014;348:g2741