Gebruiksaanwijzing

Een goede gebruiksaanwijzing is handig voor het in elkaar zetten van Ikea meubels. Niet altijd voor het leren van lichamelijke vaardigheden.

Ik kocht een keuken bij Ikea. Voor mijn kleinzoon. Een minikeuken voor een miniman. Met een mini gootsteen en een minikookplaat en minipannetjes en keukengerei en een miniservies. De kleine man is de koning te rijk als keukenprins. Hij had zijn vader al geholpen met het ding in elkaar zetten, hoewel die het met alleen de gebruiksaanwijzing ook al heel redelijk voor elkaar kreeg. Ervaren Ikeameubelbouwer als hij is, weet hij hoe hij zo’n gebruiksaanwijzing moet hanteren. En dat werkt. Als je de plaatjes in de goede volgorde afgaat, nadat je hebt gecontroleerd of alle onderdelen aanwezig zijn, gaat dat meestal heel goed. En zodoende werd er al pompoensoep gekookt voor zelfs de opbouw er op stond. Hapje voor mama, hapje voor oma, hapje voor tante, hapje voor oom. Lekker hoor!

Voor het gebruik van zijn keuken en het koken van zijn pompoensoep had de Keukenprins helemaal geen gebruiksaanwijzing nodig. Dat heeft hij namelijk zijn moeder al zo vaak zien doen en zo klein als hij is mag hij nu en dan ook al eens een knopje indrukken of de maaksels van zijn moeder voorproeven. Koken gaat hem daarom als van nature af in zijn eigen keuken, zou je kunnen zeggen. Afkijken-meedoen-nadoen is een beproefde leermethode voor mensen, het is de manier waarop een kind zich de meeste dingen eigen maakt. Dat geldt niet alleen voor kinderen, maar ook voor volwassenen. Youtube staat vol met instructiefilmpjes waar je  technieken voor van alles en nog wat kunt afkijken, meedoen en nadoen om ze te leren. Bijvoorbeeld ‘’Hoe knoop je een stropdas?”

Ook over borstvoeding geven zijn er talloze instructiefilmpjes. Maar anders dan bij het strikken van een stropdas is het voor de leerling niet zo makkelijk om in te schatten of de instructie van het filmpje goed is. Bij die stropdas zie je zelf of de knoop goed is en je das netjes zit. Als dat niet zo is, zoek je een ander filmpje en probeer je het opnieuw. De das is geduldig en als de knoop al eens wat minder fantastisch is, is er meestal geen man overboord. Bij borstvoeding is dat anders. Als daarvoor de instructie niet goed is, kan de borstvoeding wel eens pijnlijk verkeerd gaan. Moeder pijn en baby niet genoeg te eten. Een tip: als het filmpje je wordt aangeboden door een kunstvoedingsfabrikant, kun je er vrij zeker van zijn dat het niet goed is. Wat heeft de kunstvoedingsfabrikant er immers mee te winnen als alle moeders zorgeloos en met succes borstvoeding geven?

Maar ook instructiefilms uit onverdachte hoek kunnen problemen opleveren. Instructiefilmpjes hebben namelijk vaak sterk de neiging om strak voorschrijvend te werk te gaan. Doe dit, laat dat. Ze willen nogal makkelijk de indruk geven dat borstvoeding geven een vreselijk ingewikkeld iets is. Iets dat zomaar fout gaat als je een van de stappen overslaat of niet goed uitvoert. En de ellende is, dat jouw partner bij borstvoeding, je kind, die filmpjes niet ziet en zich dus niet aan de opgegeven spelregels houdt.

In het ideale geval groeien meisjes op met rolmodellen rondom zwangerschap, baren en borstvoeding. Als meisjes dat voldoende te zien krijgen in het alledaagse leven terwijl ze opgroeien, dan is borstvoeding geven helemaal niet zo moeilijk om te leren, net als pompoensoep koken op een minifornuis door Keukenprins. Je doet dan immers gewoon na wat je de andere vrouwen zag doen. Een beetje kennis over hoe borstvoeding aan de binnenkant werkt vergroot de succeskansen, maar stap-voor-stap instructies zijn meestal meer een belemmering dan een hulp. Het hele idee bij borstvoeding is dat een kind een zo groot mogelijke hap borst in zijn mond heeft, met de tong eronder, zodat hij de borst goed kan masseren en de melk aan het stromen brengen.

Om je een voorstelling te maken hoe zoiets het makkelijkst gaat, maak je een dik broodje gezond of een clubsandwich of een flinke hamburger  en probeert daarvan een hap te nemen waarbij je over de hele hoogte hapt. Je zal merken dat als je het broodje niet recht voor je mond houdt, maar iets hoger, je een veel grotere hap kunt nemen, omdat je dan je hoofd ietsje achterover doet, waarbij je onderkaak er onder schuift. Als je dan het broodje aan de bovenkant ietsjes platter drukt, krijg je je bovenkaak er makkelijker en verder overheen en kun je de grootst mogelijk hap nemen. Hetzelfde wil je bij het aanhappen van de baby aan de borst. Probeer nu zelf eens een hap te nemen met je hoofd opzij gedraaid, of met je kin omlaag. Je zal merken dat dat niet lekker hapt. Zelfde geldt voor je baby aan de borst.

De instructie voor aanleggen heeft dus niet die hele waslijst aan aanwijzingen voor houdingen en grepen nodig maar slechts de gedachte: als mijn borst een clubsandwich was, hoe zou baby die dan het best kunnen behappen? Verdere instructies over wanneer, hoe vaak en hoe lang kun je aan de baby overlaten. Houd hem dicht bij je in de buurt en bij elk signaal dat hij geeft leg je hem aan en als hij stopt heeft hij genoeg. Zorg dat beide borsten minimaal elke drie uur een keer worden gestimuleerd, vaker of veel vaker mag ook. Dat is het wel zo’n beetje.