Moedermelk wordt niet ”van” bloed gemaakt, maar het bloed vervoert de stoffen die nodig zijn om in de melkcellen in de borst de melk te maken. Het bloed is meer het boodschappenkarretje, niet de grondstof. Moedermelk is geen bloedproduct, het is geen bloedmelk.
Vraag: Als melk van bloed gemaakt wordt, kan je dan bloedarmoede krijgen van teveel melk produceren?
Nog een vraag: Hoe zit dat dan. Moedermelk wordt wel een bloedproduct genoemd. En via moedermelk zou je ook ziektes kunnen overdragen die bloedoverdraagbaar zijn. Komt dat dan meer doordat het in contact is geweest met het bloed?
Korte antwoorden: Moedermelk wordt niet ”van” bloed gemaakt, maar het bloed vervoert de stoffen die nodig zijn om in de melkcellen in de borst de melk te maken. Het bloed is meer het boodschappenkarretje, niet de grondstof. En, nee, moedermelk is geen bloedproduct.
Moedermelk wordt niet van bloed gemaakt, dus kun je, hoeveel melk je ook maakt, geen bloedarmoede krijgen doordat je borstvoeding geeft. Het is niet zo dat er telkens een scheut bloed in de borsten wordt gegoten waarna de kleurstof eruit gaat en voila: daar is je melk. Bloed wordt niet omgezet in melk, maar de ingredienten voor de melk worden aangevoerd door de bloedbaan. Signaalstoffen plaatsen als het ware een online bestelling aan de hand van het recept en het verdeelcentrum stuurt die bestelling via de bloedbaan naar de borsten en in de borsten naar de melkcellen. Die cellen zijn dan de keuken waarin de melk wordt gemaakt.
Bestellingen van de borst gaan in het verdeelcentrum voor alle andere bestellingen. Als de voorraad van een ingrediënt, zeg ijzer, laag is, dan gaat wat er is naar de borst en andere bestellers krijgen een melding ”niet leverbaar”. Voor het bloed is er dan weinig ijzer en dan kan er dus bloedarmoede optreden. Dit komt niet door het maken van melk, maar doordat je voorraden te laag waren. Je zult dus aan de ijzerrijke voeding of de ijzersupplementen moeten. Dat geldt overigens ook voor andere micro-nutriënten (vitaminen, mineralen en spore-elementen), zo zijn veel westerse mensen chronisch vitamine D deficiënt, of vitamine K deficiënt.
Bloedproduct
Maar…. Hoe zit dat dan. Moedermelk wordt wel een bloedproduct genoemd… En via moedermelk zou je ook ziektes kunnen overdragen die bloedoverdraagbaar zijn. Komt dat dan meer doordat het in contact is geweest met het bloed?
Moedermelk is geen bloedproduct. Alle lichaamsvloeistoffen kunnen ziekteverwekkers vervoeren, maar lang niet altijd kunnen die ziekteverwekkers ook goed door al die dragers worden overgebracht. Meestal is werkelijk bloedcontact nodig. Bijvoorbeeld HIV kan in moedermelk worden aangetoond, maar besmetting vindt plaats via bloedoverdracht, bijvoorbeeld bij kapotte tepels of een niet intacte darm van de baby. Dus niet door de melk op zich, maar door het bloedcontact.
Wat ook belangrijk is om te onthouden is dat in moedermelk behalve ziekteverwekkers ook de antistoffen tegen die ziekteverwekkers aanwezig zijn. In moedermelk zit een grote hoeveelheid zeer diverse niet-specifieke afweerstoffen tegen indringers. Niet-specifiek wil zeggen dat het afweerstoffen zijn die actief op zoek gaan naar en afrekenen met van alles en nog wat wat niet wordt herkent als eigen en derhalve moet verdwijnen. Er zijn cellen die actief op zoek gaan en er zijn cellen die als spionnen alle vreemde indringers registreren zodat ze een volgende keer sneller herkend kunnen worden (ze komen op een soort blacklist van de Binnenlandse Veiligheidsdienst te staan. Dacht je soms dat geheime diensten dat helemaal zelf hadden verzonnen?). Dan is er ook nog eens soort straatvegers- en plantsoenendienst waarvan de medewerkers almaar door rondgaan en alles opvegen en verwijderen wat ze tegenkomen wat op die plaats niet thuishoort. Soms zijn die opruimdiensten wat overenthousiast en proberen ze ook normale eiwitten op te ruimen, dit heet dan allergie; soms zijn ze wat overwerkt en kunnen ze het grote aanbod niet aan en dat noem je dan een besmetting of infectie.
Een ander leuk weetje is dat de specifieke antistoffen (dat zijn op maat gemaakte afweerstoffen tegen een bepaalde aanvaller) in de borst sneller worden aangemaakt dan in de rest van het immuunsysteem van een moeder. Daarom zal haar kind-aan-de-borst sneller beschermd worden tegen infecties en besmettelijke ziekten die in huis rondwaren, dan de andere leden van het gezin.
Met dit in gedachte kun je, door een paar keer extra te voeden, je kind extra beschermen tegen alle verschillende ziektekiemen die in de groepskinderopvang rondwaren. Geef de borst op de opvang voor je weg gaat en direct als je je kind komt ophalen. Daarmee geef je nog even een boost afweer van thuis mee om de dag zo goed mogelijk door te komen. Met het voeden aan het eind van de dag op de opvang krijgt de borst direct alle daar opgeviste ziekmakers mee en kan direct beginnen aan de aanmaak van specifieke afweerstoffen. Die net aangemaakte antistoffen zitten dan bij de eerstvolgende voeding alweer in de melk.
Er is dus wel degelijk een relatie tussen bloed en melk, maar er is niet zoiets als bloedmelk. Moedermelk is een voedingsmiddel voor jonge zoogdieren en bloed is een transportsysteem voor voedingsstoffen en bescherming en nog zo wat zaken die een lijf draaiend houden.