Geplaatst op Geef een reactie

Rolbevestiging

”Maar dan herinner ik mezelf er snel aan dat waar ik me aan erger niet de man zelf is, niet zijn wezen, maar zijn gedrag. En gedrag is voor een groot gedeelte maatschappelijk bepaald en aangeleerd. Maatschappelijke rolbevestiging.”

Titelfoto: auteur als zuigeling in glansgaren luiertruitje en molton omslagluier. (zie tekst tekst verderop)

Opgedragen aan echtvrienden die opeens, tot hun eigen verbazing en verbijstering plotseling vechtvrienden blijken te zijn geworden.

In mijn meer misantropische buien herhaal ik vaak de quote die, naar ik meen, uit een Opzij-interview met een feministe kwam (vraag me echt niet meer wie of wanneer of in welke context, kan ook een heel ander blad geweest zijn, maar een feministe was het wel): ‘’Er zijn drie soorten mensen: vrouwen, kinderen en jongetjes.’’ Nu is dat natuurlijk helemaal geen aardige uitspraak en lichtelijk seksistisch ook. Seksisme gaat namelijk niet maar één kant uit en ook vrouwen maken zich er schuldig aan. Feministen strijden tegen de seksistische behandeling van vrouwen, maar een quote als deze geeft een superioriteitsgevoel weer, dat precies dat doet waartegen zij strijden. Wat niet wegneemt dat ik het in sommige omstandigheden best wel toepasselijk kan vinden. Maar dan herinner ik mezelf er snel aan dat waar ik me aan erger niet de man zelf is, niet zijn wezen, maar zijn gedrag. En gedrag is voor een groot gedeelte maatschappelijk bepaald en aangeleerd.

Deskundigen van allerlei pluimage zijn er voorlopig nog uit of genderverschillen in gedrag aangeboren of aangeleerd zijn, maar de tendens lijkt te zijn dat het een combinatie is. In welke verhouding dat dan is, is een vraag die stof blijft geven voor discussies die, naar ik verwacht, nog decennia lang door kunnen gaan. Mijn standpunt in deze is dat er weliswaar aangeboren, biologische verschillen zijn tussen het mannelijk en het vrouwelijke, maar dat de uitwerking daarvan in gedrag merendeels cultureel bepaald is.

Will Smith als Paul en Donald Sutherland als Flan in Six Degrees of Separation (1993), een verhaal over compassie en pretentie, orde en chaos

Het vervolg van mijn stukje schrijf ik vanuit een zeer generaliserende modus. Waarschijnlijk is het helemaal niet op jou en jouw omstandigheden van toepassing. Dat is geweldig! Ik heb dan dus niet over jou, maar over die anderen.

Gender neutrale opvoeding is nauwelijks te realiseren in een maatschappij waar je geslacht bepalend is voor de inrichting van je leven en de manier waarop je als volwassene wordt gewaardeerd. Het begint al met kleding voor zuigelingen. Was vroeger alle kleding voor zuigelingen wit en identiek van model (een luier met een molton omslagluier eromheen, een overslag hemdje met daarover een glansgaren luiertruitje, met een randje in roze en blauw (niet roze of blauw), nu kun je nauwelijks gender neutrale babykleding meer krijgen. Babymeisjes zijn schattig en babyjongetjes zijn stoer. Op meisjesdingen staan prinsessen of schattige diertjes in cartoon uitvoering, op jongensdingen helden of auto’s, ook in cartoon uitvoering. Meisjes dragen roze en andere suikergoedkleurtjes, jongens blauw en allerlei stevige kleuren.

De schattige meisjes- en stoere jongensbaby’s groeien op tot even schattige en stoere peuters en kleuters en dat heeft hoe je het ook wendt of keert invloed op hu gedrag en gender identificatie. Meisjes met stoer gedrag en jongetjes met schattig gedrag vallen uit de toon en worden vaak met argwaan of zorg bekeken. In de pedagogiek is het allang bekend dat kinderen zich gaan gedragen naar het beeld dat men van ze heeft of waarvan zij zelf denken dat men dat van ze heeft. Het jongetje dat bekend staat als vervelend zal zich gaan gedragen zoals van hem wordt verwacht. Met gender definiërend gedrag is dat al niet anders. De meerderheid van de kinderen zal zich op een of andere manier voegen naar het verwachte gedrag.
En dus valt er bij volwassenen volop gender-specifiek gedrag aan te wijzen, waardoor mannen en vrouwen zich van elkaar onderscheiden. (Let op: ik ben nog steeds in de generaliserende modus!) En dus zijn vrouwen nog steeds degenen die zich voornamelijk bezighouden met zorg en mannen met de buit binnenhalen. Vrouwen werken ook buitenshuis en halen ook buit binnen maar zij blijven de eerstverantwoordelijken voor de huishoudelijke zorg. Mannen zorgen ook wel, maar dat heet helpen, zij hebben nauwelijks de primaire verantwoordelijkheid of zelfs maar gelijk verdeelde verantwoordelijkheid voor de zorg voor gezin en huis.

En dat brengt me dan bij mijn onderwerpen opvoeding en borstvoeding. Want met de hoofdverantwoordelijkheid voor de zorg, komt vrijwel onlosmakelijk ook de hoofdverantwoordelijkheid voor de opvoedingsmethode. Borstvoeding is, hoe je het ook wendt of keert, naast het dragen en baren, de enige biologische gender-specifieke bezigheid die aan de vrouw toevalt. Het gevolg is dat vaders zich er een beetje naast kunnen voelen hangen. Zichzelf niet als serieus genomen kunnen voelen. Ze kunnen zich dan verder terugtrekken en de moeder kan zich allen gelaten voelen. Het is een soort zelfvervullende profetie en een zichzelf versterkend mechanisme.

Terug naar de (v)echtvrienden. Ik kies hier voor de term echtvrienden om alle relaties aan te duiden waarin twee (of meer?) volwassen partners samenleven (of samen apart leven) en de zorg voor het gezin delen.

Bij de voorbereidingen voor het vormen van een gezin zouden echtvrienden dus hierover ook al moeten nadenken en vooral moeten praten met elkaar. Bij gelijke rechten horen gelijke plichten. Vaders die meer willen zijn dan het hulpje van hun vrouw zullen dat duidelijk moeten communiceren voor ze eraan gaan beginnen. Moeders die geen sloof willen zijn en er helemaal allern voor staan, zullen ook dat van te voren moeten communiceren. Beide partners moeten dus in heldere en klare taal met elkaar praten. Verwachten dat de ander op basis van hints en vage aanwijzingen wel zullen aanvoelen wat je wilt en nodig hebt gaat niet werken. De meeste mensen zijn geen helderzienden en empathie is niet altijd voldoende om werkelijk te weten wat de ander precies voor ogen heeft en nodig heeft.

Wie dit niet doet kan wel eens, na kortere of langere tijd, er achter kunnen komen dat de partner heel anders denkt en heel andere prioriteiten heeft over de opvoeding van en de zorg voor de kinderen en de taakverdeling.

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.