Je hebt van die onderzoeken waarvan je denkt ”Why bother?”. Deze bijvoorbeeld: A Pragmatic Descriptive Study of Rewarming the Newborn After the First Bath. Waarom eerst een baby af laten koelen en hem dan weer opwarmen? Waarom niet gewoon bij die moeder op de borst laten, huid-op-huid, en die twee samen die temperatuur laten regelen? In Amerika denken ze dat een pasgeboren baby vreselijk smerig is en zo snel mogelijk na de geboorte in bad moet. Aarzelend begint er wat aandacht te komen voor een meer genuanceerde kijk hierop, bijvoorbeeld hier “Wait for Eight”: Improvement of Newborn Outcomes by the Implementation of Newborn Bath Delay – Lipka – 2012 – Journal of Obstetric, Gynecologic, & Neonatal Nursing. it is wel een grappig onderzoek eigenlijk, want men bekijkt hier of het wellicht een zinvol idee is om de behoeften en veiligheid van de pasgeborene boven de noodzaak voor het afronden van de verpleegkundige handelingen te stellen. Je verzint het gewoon niet.
Dat bracht me ertoe om eens in die materie van het wassen te duiken. In de USA worden baby’s dus zo snel mogelijk na de geboorte gewassen, in Nederland doen we dat niet. Waar is de wetenschappelijke basis voor dat verschil? Het is opmerkelijk hoe moeilijk het is iets wetenschappelijks te vinden over de vraag of en waarom baby’s snel na de geboorte moeten worden gewassen. Ik vind een en ander over de huid als barrière en de noodzaak dat intact te laten en dit [Bathing and cleansing in newborns from day 1 to first year of life: recommendations from a European round table meeting – Blume-Peytavi – 2009 – Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology .] leek een veelbelovend onderzoek te zijn. Tot blijkt dat twee van de auteurs hoge pieten bij twee zeepfabrikanten zijn. Tja. Zou het weer eens een kwestie zijn van opgewarmde kliekjes die werden achtergelaten door voorgaande generaties babyverzorgers en verpleegsters?
In het licht van het microbioom onderzoek dat de laatste tijd als een goed op gang komende stroom over ons wordt uitgestort, lijkt rigoureus wassen en baden in het vroege postpartum geen goed idee. Ook onderzoeken uit andere richtingen laat zien dat het behoud van de zuigelingenhuid en alle stoffen daarop van belang is voor de hechting tussen moeder en kind. Nee, niet hechting door vastplakken aan de viezigheid. Want zo vies is die baby niet. Oké, er mag wat bloed op zitten en bij de baby die het benauwd heeft gehad wat poep, maar verder is het vernix en andere uit het vruchtwater afkomstige stoffen. En die laatste twee zijn belangrijk voor de bescherming en de hechting. Dus laten we het bloed en de poep er wat afdeppen (voor onze gemoedsrust en het zicht) en verder alles zoveel mogelijk laten zitten.
Vernix is een prachtige crème die de huid van de baby voedt en beschermt. Massa’s make-up fabrikanten zouden er maar wat voor over hebben een dergelijk goed werkende vochtinbrengende en revitaliserende crème op de markt te kunnen zetten. Vernix zit vol met antibacteriële en andere antiseptische componenten, met voedingsstoffen en het helpt het kind een beetje bij de temperatuurregulatie. De geurpaletten die het toevoegt aan het kind spelen een belangrijke rol bij de kennismaking en herkenning tussen moeder en kind en helpen zo bij het leggen van de fundering voor de hechting. De geurcomponenten van het vernix lijken uiteraard op die van het vruchtwater, maar ook op die van de huid van tepel en tepelhof en de uitscheidingen van de kliertjes daar en van het colostrum. Zo helpt het de moeder haar kind te herkennen uit duizenden, en het helpt het kind zijn moeder uit even zovelen te herkennen. Wassen en poetsen haalt dat allemaal weg.
Er is dus zeker een punt te maken om in elk geval niet te wassen of baden voor de eerste kennismaking en de eerste voeding. (Terzijde: er zijn mensen die voorzichtig opperen dat een onderwater geboorte wellicht iets van dit vernix en microbioomverhaal verdunt; anderen gaan ervan uit dat enkel een passage door water het vernix en de inoculatie met moeders darmbioom niet aantast.) Maar ook in de dagen erna is baden niet echt nodig en mogelijk schadelijk. Het schoonhouden van handjes, gezichtje en luiergebied (met een niet-agressief middel, zeker geen zeep en geen desinfecterende middelen!) zou moeten volstaan voor hygiëne en laat de rest van de huid intact voor het goed uitvoeren van zijn taak. Zoals bij elke interventie geldt ook hier: doe om te beginnen geen kwaad. Ga niet poetsen aan wat niet vies is, je hoeft niet op te warmen wat je niet eerst onnodig hebt laten afkoelen.
Al die opgewarmde wannabee kennis kliekjes uit vervlogen tijden moeten eerst maar eens goed worden doorgelicht of ze niet bedorven zijn of wellicht nooit gedeugd hebben. Toen we pas leerden over hygiëne en bacteriën en zo, dachten we dat alle bacteriën vies en slecht en gevaarlijk waren en wilden we alles gedesinfecteerd hebben. Inmiddels weten we dat we daar ook te rigoureus in kunnen zijn en dat goede hygiëne niet betekent dat we alles doodmaken, maar dat we goed microbioom stimuleren en de ruimte geven en voeden, zodat die de slechteriken de baas kan. En daarnaast: dat ongewassen babyhoofdje blijft zo heerlijk ruiken, dat wil je niet wegwassen en vervangen door een of ander fabrieksluchtje. Daar wil je niet aan wassen en je wilt er ook geen mutsje op, trouwens.