Het menselijk lichaam is overdekt met openingen waaruit vocht het lichaam kan verlaten. Voornamelijk zijn dit de openingen van zweetklieren, die voorkomen dat wij oververhit raken. Die lichaamsopeningen die op gezette tijden vocht uitscheiden, doen dit niet voortdurend, maar enkel als er een signaal door de hersenen wordt verwerkt dat er uitscheiding nodig is. Soms is er iets mis met de signalering (je gaat zweten als je het niet warm hebt, maar zenuwachtig bent bijvoorbeeld) of met de functionering (je sluitspieren werken niet goed en je plast in je broek). Maar in principe verlies je vocht alleen als dat nodig is. We vinden het niet normaal als er zomaar zonder aanleiding vocht lekt uit een van de vocht uitscheidende lichaamsopeningen. Behalve als dat uit de tepels komt. Dat is te zeggen uit tepels van lacterende borsten. Dan lijken we te vinden dat normaal is en erbij hoort. Zo normaal dat zoogkompressen (een soort maandverband voor lacterende borsten) bij de standaard aanstaande moeder uitzet hoort.
Titelfoto: Jay Baruchel als Dave maakt er een puinhoop van als hij een overstroming veroorzaakt in The Sorcerer’s Apprentice (2010), het opruimen is letterlijk dweilen met de kraan open
Ik heb dat altijd wat vreemd gevonden. Ik schreef er ook al eerder over, over zindelijke en onzindelijke borsten. Toch blijft het me bezighouden, elke keer als ik weer iets hoor of lees over de vanzelfsprekendheid van het nodig hebben van zoogkompressen. Het maakt me aan het filosoferen over oorzaken en gevolgen en de manier waarop we problemen zien en ermee omgaan. Er lijkt wel een lek te zitten in de redenatie. Bij heel veel dingen zie je dat er iets aan symptomen wordt gedaan, zonder naar een oorzaak te zoeken. Ik zie dat bij huilende en spugende baby’s net zo goed als bij lekkende moeders.
En, om maar in de lekkagetermen te blijven, dat is letterlijk dweilen met de kraan open. Ofwel: je hebt een gesprongen waterleiding en je gaat als een gek aan het dweilen of pompen om van de wateroverlast af te komen. Maar zolang dat lek er zit, kun je dweilen en pompen wat je wil, je blijft wateroverlast houden.
Vandaag kwam dit bijvoorbeeld dit langs: ”Protonpompremmers (PPI’s) behoren tot de meest voorgeschreven medicijnen ter wereld.”: (Medisch Contact) Meer aandacht nodig voor bijwerkingen maagzuurremmers. Dat deed mij uiteraard direct denken aan de hoeveelheid medicijnen die aan heel jonge baby’s worden voorgeschreven omdat ze spugen. Ook een vorm van lekkage, trouwens, of meer van overstroming om precies te zijn. Zuigelingen spugen heel gemakkelijk, liever gezegd, ze stromen makkelijk over. De anatomische verhoudingen rondom de maag zijn iets anders dan bij volwassenen en de afsluiting tussen slokdarm en maag is niet erg strak. Als de maag een beetje te vol is of als het kind in een horizontale positie is, stroomt de maaginhoud met gemak terug naar de slokdarm of helemaal door naar de mond. Naarmate het kind grotere voedingen krijgt en en meer plat op de rug ligt (en vooral de combinatie van die twee) gaat dat terugstromen makkelijker en soms heftiger. Meestal hebben kinderen er weinig last van, tenzij erg vaak al verterende maaginhoud in de slokdarm heen en weer gaat. Vroeger maakte men zich daar allemaal niet zo druk over, maar tegenwoordig wordt het vaak reflux genoemd. Dat is een ziekte en daarvoor zijn medicijnen nodig. Maagzuurremmers of verdikkingsmiddelen of middelen die de maagpassage versnellen. Ik schreef daar ook al eerder over, snuffel maar eens rond in de categorie ”reflux”. Medicijnen en dergelijke voor spugende kinderen is dweilen zonder het lek op te sporen en te repareren.
Het zou medici en andere zorgverleners sieren als ze het principe van het zoeken naar en oplossen van de oorzaak van het probleem als werkwijze zouden aannemen in plaats van het gebruikelijke bestrijden van symptomen. Ik heb nu alleen de voorbeelden van de lekkende borsten en spugende kindjes gebruikt, maar iedereen kan er zo nog tien opnemen. Kindjes die veel huilen, kindjes die niet slapen zoals de ouders of zorgverleners verwachten, kinderen die zich niet gedragen zoals van kinderen in een schoolklas wordt verwacht, noem maar op. Allemaal zaken die doorgaans enkel behandeld worden met symptoombestrijding voor ogen. Zelden wordt gezocht naar een oorzaak voor het probleem of wordt er zelfs maar overwogen wie het probleem eigenlijk heeft (het kind, de ouders of de onderwijzers, verzorgers en zorgverleners). Er zitten flinke lekkages in het zorgsysteem en dat gaan we niet oplossen met dweilen. Daar is echt iemand nodig die de hoofdkraan afsluit zodat er opnieuw begonnen kan worden.