Op de Facebook pagina van een Internationale lactatiekundigengroep werd een vraag gesteld [*] over een nieuwe kunstvoeding van Similac met maar 19 in plaats van 20 calorieën per ounce. In het antwoord werd uitgelegd dat de betreffende fabrikant kennelijk een onderzoek had gedaan, waaruit zou blijken dat moedermelk maar 19 in plaats van 20 calorieën per ounce bevat en dat daarom de kunstvoeding moest worden aangepast.
Een ounce is vreemde inhoudsmaat, dus die zal ik eerst even omrekenen naar 100ml, waar wij meer aan gewend zijn. Een ounce is 27,5ml.; 19 calorieën/ounce komt neer op 69 cal/100ml en 20cal/oz op 72,6 cal/100ml. Volgens de meeste tabellen bevat moedermelk inderdaad rond de 69-70 calorieën per 100ml. Er lijkt dus wel iets te zeggen voor een vermindering van de calorische waarde van kunstvoeding, want het spul is toch al een grote risicofactor voor het kweken van overgewicht. (In NL en BE verkrijgbare kunstvoeding bevatten overigens meestal rond de 69-70 cal/100ml.) In dit hele verhaal zijn toch wat zaken die een nader onderzoek waard zijn. Want is het wel de calorische waarde van kunstvoeding wat het tot een dikmaker maakt? en: Klopt die energie waarde voor moedermelk wel die altijd wordt opgegeven?
Zoals we in enkele voorgaande blogs al zagen, hebben allerlei andere factoren ook te maken met later overgewicht dan alleen de soort melk die een kind krijgt. Ook de manier van voeden (bijvoorbeeld aan de borst of uit een fles) en het beleid (op verzoek of op schema, bijvoorbeeld) zijn factoren die meespelen. In die zin zullen die drie calorieën per 100ml niet bijster veel uitmaken op de ontwikkeling van het lichaamsgewicht. Waar ik meer over val is die eeuwige 69 of 70 cal/100ml die altijd en in alle lijstjes staat voor de energetische waarde van moedermelk. Dit is om precies te zijn een zeer arbitrair cijfer. Arbitrair vooral omdat het uitgaat van een constante samenstelling van moedermelk. Feitelijk is de belangrijkste leverancier van energie in moedermelk de grootste variabele in de samenstelling. In de meeste lijstjes met de samenstelling van moedermelk zie je iets als dit:
Energetische waarde in calorieën 69 en hoeveelheden eiwitten – koolhydraten – vetten respectievelijk 1,3 – 7 – 4 gram per 100 gram. (Sommige lijstjes geven 1,4 gram eiwit en 8 gram koolhydraten.) Eiwitten en koolhydraten leveren beide rond de 4 calorieën per gram, maar vet dubbel zo veel. Bij een verdeling zoals in dit overzicht leveren eiwitten en koolhydraten samen ongeveer net zo veel calorieën als de vetten. Maar afhankelijk van de manier waarop wordt gevoed kan er minder vet in moedermelk zitten (wanneer de voedingen groot zijn en ver uit elkaar), maar ook veel meer (bij kleine, veelvuldige voedingen uit goeddeels lege borsten). Het vetgehalte van moedermelk kan makkelijk oplopen tot 10% of meer als er vaak wordt gevoed en de borsten nooit echt vol lopen. De totale hoeveelheid melk die werd gedronken is dan aan het einde van de dag niet meer, maar de hoeveelheid vet en daarmee de energetische waarde wel. Vaak een beetje voeden geeft zeer energieke melk, zou je kunnen zeggen. En het scheelt nog al of een kind over 24 uur 750 milliliter melk met 4% of met 8 of 10% vet drinkt. Enkele jaren geleden deed ik een klein onderzoekje naar het vetgehalte in willekeurige monstertjes moedermelk, aan het begin (V) en aan het einde (N) van een voeding gekolfd. De hoeveelheid vet in melk verraste me:
De hoge balken geven de energetische waarde aan van de melkmonsters. De laagste is 119 cal/100ml in een voormelk monstertje, overeenkomend met 9 gram vet per 100ml (linkse balken). Dat is bijna dubbel zo veel vet als in de standaardtabellen wordt aangegeven. Dit toont overduidelijk aan dat kindjes om harder te groeien niet zo zeer meer moedermelk nodig hebben, maar vaker moeten drinken aan een borst die niet zo vol is. Want: hoe leger de borst, hoe vetter de melk. Melk uit een legere borst stroomt ook wat minder krachtig, dus het kindje krijgt meer voldoening van het zuigen (er wordt beter voldaan aan zijn zuigbehoefte zou je ook kunnen zeggen) en zijn maagje wordt content van een niet overdreven grote hoeveelheid romige melk. Zijn verzadigingsmechanisme krijgt de tijd om te werken door de tragere vulling met voedzamere melk.
Dit hele verhaal heeft wel wat praktische consequenties. Moet kunstvoeding toch maar weer meer calorieën? Niet bepaald, maar een andere verdeling van die calorieën, en wat meer goede vetten erin kan nooit kwaad, al is het maar voor de darmfunctie. Andere consequenties vloeien er voor werkende en anderszins van hun kind gescheiden moeders uit voort. (Thuisblijfmoeders hangen gewoon hun kind aan hun lijf, gaan door met hun eigen ding doen en voeden om de haverklap en dan nog eens.) Moeders die van hun kind gescheiden zijn, zouden kunnen overwegen minder te focussen op de kwantiteit van hun kolfopbrengst en meer naar de kwaliteit ervan. Wellicht is het een optie om te onderzoeken of het geregeld kan worden om elk uur vijf tot tien minuten te kolven in plaats van een half uur tot drie kwartier elke drie of vier uur. Dat heeft een aantal voordelen. De borsten blijven relatief leeg, dus de gekolfde melk is vetter. Daardoor is er een kleiner totaal volume nodig. Dat vermindert de stress van het moeten presteren. Legere borsten zijn ook aangenamer om mee rond te lopen en er is minder kans op lekken of spontane toeschietreflexen. Bij veel soorten werk is vaak eventjes weg zijn makkelijker te realiseren dan af en toe lang.
. . [*] Q: What’s the scoop on Similac 19 cal formula? My med center now has both reg 20 cal newborn enfamil and 19 cal similac for us to use when medically necessary. Is there evidence/research for the 19cal? Hesitant to use… A: From what I know based on the info given to me as a WIC worker. The 19 calories was based on one small “study” by a formula company showing that breastmilk has 19 Kcal per ounce as opposed to 20. The federal government does not recognize this “study” as significant evidence and actually eliminated this formula from the program (this was the Similac sensitive, the can size of regular Similac eligible for WIC is still 20 kcal per ounce.) I’ve seen some argument on this page and others that the change to 19 kcals has more to do with formula companies trying to reduce overall kcal intake due to the fact that formula fed babies are typically overfeed and formula feeds are associated with rates of overweight.
Leuke gedachte: bij het kolven focussen op kwaliteit en minder op kwantiteit. Een nadeel kan zijn dat baby’s toch graag hun zuigbehoefte aan de fles bevredigen, en dat met minder melk erin te kort kan zijn. Een fopspeentje na de fles zou dan misschien een optie kunnen zijn.
Ik zie ineens je bijdrage. Ht kan ook helpen om de fles op een andere manier te geven: therapeutisch flesvoeden [https://eurolac.net/therapeutisch-flesvoeden/]