Geplaatst op 2 Reacties

Bandjes, riempjes en toompjes

Vandaag wilde ik het dan eens hebben over bijkomende symptomen die mij ertoe zetten om een kind wat verder te onderzoeken op de bandjes, riempjes en toompjes in de mond.

Net toen ik dit plaatje tegenkwam met allerlei symptomen van tong- en lipriem problemen, kwam er ook een reactie op een eerder blog dat ik schreef over deze problemen: Te strak verbonden. De reactie ging over het vóórkomen van meerdere frenula bij de bovenlip, of ik daarvan wel eens gehoord had. En ja daarover had ik al eens gehoord, zowel in de boven- als in de onderlip. Ik stuurde de vraagstelster door naar de Facebookgroep voor tong- en lipriempjes. Tijd voor een nieuw blog over frenula dus. Allereerst wil ik verwijzen naar de site van dr. Brian Palmer, DDS (Doctor in Dental Science). Dr Brian Palmer is inmiddels overleden, maar zijn site wordt door zijn erven in de lucht gehouden. Er is daar een schat aan informatie te vinden over frenula en over borstvoeding en gebitsontwikkeling en over hoe dat allemaal samenhangt en invloed heeft op de totale gezondheid in de rest van het leven, bijvoorbeeld dit:  Frenums-videos of frenectomies, notes, links. Ik schreef hier al meer stukjes met de tag frenulum en op het oude blog ook.
Bandjes, riempjes en toompjes
Vandaag wilde ik het dan eens hebben over bijkomende symptomen die mij ertoe zetten om een kind wat verder te onderzoeken op de riempjes, bandjes of toompjes in de mond. Het officiële woord is frenum of frenulum en de Nederlandse vertaling van die Latijnse term is band of bandje, riem of riempje, toom of toompje. Frenums of frenula komen in het hele lichaam voor met als doel diverse onderdelen te verbinden en op hun plaats te houden, maar ik beperk me tot die in de mond, dus aan de tong en de lippen.

lipfrenulum herkenbaar aan sterk gegroef filtrum, 23 april 2013, PG Lactatiekunde Hasselt

De bovenste drie plaatjes vind ik het interessantst voor dit thema. Een kind dat goed de borst kan pakken en vasthouden en ontspannen kan blijven vasthouden en drinken heeft een losjes uitgekrulde bovenlip, waar geen spanning op staat. Op plaatje twee staat een soort opgevouwen lipje (”harmonica” wordt het genoemd) en de derde is een naar binnen gekruld lipje. Ze zijn geen van beide ontspannen en het bewijs daarvoor zie je in plaatje 1, genomen direct na het voeden. Je ziet een zuigblaar in het midden, precies onder het Cupidoboogje (soms zie je zuigblaren over de hele breedte van de lip) en je ziet een bloedeloze lijn boven de lip. Letterlijk bloedeloos, want door de spanning op de lip tijdens het drinken is het bloed er weg geperst. Daarboven is een vouwlijn zichtbaar, die aangeeft hoe stevig het harmonicalipje van plaatje twee opgevouwen werd.

Een kind met een lip die te krap op de bovenkaak vast zit, kan de mond niet makkelijk wijd openen en wijd geopend houden. Hij kan daardoor de borst niet goed vasthouden om het vacuüm te bewaren en compenseert dat door hard met de lippen en de kaken te klemmen. Daardoor kan hij meestal niet heel effectief drinken, waardoor hij te weinig melk kan krijgen en de borsten van zijn moeder niet voldoende aanzet om melk te maken. Bandjes, riempjes en toompjes

Onrustig drinkgedrag (vaak loslaten en weer naar binnen slobberen) hoort daar ook bij. Al dat gedoe kan er ook nog eens voor zorgen dat de tepels van zijn moeder pijn gaan doen of zelfs kapot gaan (kloven).

Foto 5 laat een typisch effect van een beperkte mobiliteit van de tong zien: een dik beslag op de tong, vaak vrij scherp overdwars begrensd tot de achterste helft van de tong, omdat het kind de tong onvoldoende kan bewegen om hem schoon te houden. Hardnekkige spruw is ook een veel voorkomend bij-effect om dezelfde reden.

Tot slot over foto 7 en 8. Hier zie je dat de tong tegen de mondbodem wordt vastgehouden. De delen van de tong die wel los zijn kunnen omhoog komen, maar de vastzittende delen niet en die vormen het gedeukte uiterlijk van de tong. Hier kun je dan gelijk aan zien waarom het drinken (en later ook het kauwen  en slikken van vast voedsel) zo lastig gaat. De tong moet namelijk in zijn geheel omhoog kunnen en in zijn geheel van achter naar voren, en later ook heen en weer, bewegen.

In Memoriam dr Brian Palmer

Eerder verschenen 23 maart 2012
Eerder deze week was het bericht van het zelfgekozen overlijden van Brian Palmer te lezen. Ik kan moeilijk in woorden vatten hoe me dat treft. Dat een zo geweldig mens het leven zo zwaar kan vallen dat hij het niet meer voort kan zetten. Geen tragisch ongeval met schoolkinderen, geen extreem gewelddadige dood van kinderen en hun leraren, maar de zeflverkozen dood van een man, al min of meer met pensioen, wereldberoemd binnen en op handen gedragen door een selecte groep zorgprofessionals. Geen dag van nationale rouw, geen presidentiele toespraken, slechts de In Memoriams van collegae en hen die zijn werk uitdragen. Brian Palmer, doctor in de tandheelkunde, is een van de mensen die grote invloed hebben gehad op mijn professionele ontwikkeling en inzichten. Hij heeft handen en voeten gegeven aan instinctieve kennis, maar heeft er vooral waardevaste wetenschap van gemaakt. Onvermoeibaar en met welhaast spirituele toewijding werkte hij aan het vergroten van de kennis, en aan erkenning en waardering van die kennis, van de functie en ontwikkeling (zowel fysiologische als afwijkend) van de oraal-nasale omgeving van de zuigeling en de invloed van zuigelingenvoeding en orale gewoontes daarop. Zijn conclusies waren onvermijdelijk: alles wat geen borstvoeding is voor het voldoen aan de intense behoeften van een zuigeling aan voeding, maar ook aan troost en zuigen, brengt op een of andere manier schade toe aan de ontwikkeling en de functie van de mond- en neusholte en, daaruit voortvloeiend, de ontwikkeling van het gebit, de gezondheid van de oren, de spijsvertering,  de ademhaling en de spraak. Hij onderbouwde zijn diepgaande presentaties hierover met eigen onderzoek en literatuuronderzoek uit antropologisch, prehistorisch-antropologisch en diverse medische disciplines. Borstvoeding gaat in het werk van Palmer vooral over het proces van borstvoeding, het drinken aan de borst en waar moedermelk ter sprake komt gaat het minder over voedingswaarde als wel over het feit dat dit vrijwel het enige niet-cariogene voedingsmiddel voor zuigelingen is.  Zijn andere onderwerp was frenula, ofwel tong- en lipriempjes. In zijn presentaties hierover brengt hij duidelijk in beeld wat de gevolgen zijn van het niet behandelen van afwijkend gevormde frenula op de korte termijn voor het kind zelf (onrust, spijsverteringsproblemen, ondervoeding) en zijn moeder (pijn en trauma aan de tepels, borstontsteking) als op de lange termijn (problemen met de ontwikkeling en de gezondheid van het gebit, de spraak en de spijsvertering)
De lezingen en presentaties van Brian Palmer zullen blijvend te vinden zijn op zijn site: www.brianpalmerdds.com
Het populaire blog Verstoorde intra-orale ontwikkeling van de zuigeling is ook gebaseerd op de kennis van dr. Brian Palmer

Nagekomen bericht.

Dr. Erica Post schreef een minireview over onderzoek naar de wenselijkheid, cq de effectiviteit van het laseren van lipriempjes: Strakke lipbandjes bij neonaten, de zin of onzin van behandelen. Dit gaf ik als commentaar daarop in de FB tong- en lipbandjes groep:

Ik heb het artikel gelezen en ben het nog steeds niet eens met de conclusies. De onderzoeksvraag is niet echt duidelijk en er wordt uitgegaan van vooronderstellingen die ik niet helemaal kan plaatsen. De neiging in de huidige wetenschap om dingen volkomen te isoleren van hun context kan tot vreemde resultaten leiden. Wanneer er sprake is van een frenulum problematiek en slechts één van de frenula die mogelijk aan het probleem bijdragen wordt behandeld en die enkelzijdige behandeling geeft weinig of geen positief resultaat, kun je niet als conclusie trekken dat dat frenulum dus niet het probleem was. Dat geldt voor zowel het tong- als het lipfrenulum. Voor een goede mondfunctie tijdens het drinken aan de borst zijn de tong- en de lipfunctie van gelijk belang en kunnen niet apart van elkaar worden beoordeeld en behandeld.
Voorts is het zeer beperkend om enkel te kijken naar verschijningsvorm en niet naar functionaliteit bij het overwegen van behandeling. Met name de ontkleuring van het tandvlees lijkt er een beetje aan de haren bijgetrokken. Daarentegen lees ik niets over de ontkleuring van de bovenlip en net daarboven tijdens en direct na het drinken aan de borst. Dit is een ontkleuring in functie van het daadwerkelijke drinken, de ontkleuring van het tandvlees is er in functie van het onderzoek.
Tenslotte heeft er tijdens het lezen de schijn van dat dit vooral een poging is tot wetenschappelijk afkraken van een enkele deskundige op dit gebied, met achterwegen laten van de zeer vele anderen die zich met dit aspect van borstvoeding en kinderlijke gezondheid bezighouden.

2 gedachten over “Bandjes, riempjes en toompjes

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.