Eerlijk zullen we alles delen. Lief en leed, in voorspoed en tegenslag, in rijkdom en armoede, in ziekte en gezondheid. Maar als we geen vriendjes meer zijn gaan we uit elkaar. En dan nog delen we eerlijk alles wat we samen hadden: huis, spullen, auto, huisdieren en kinderen.
Kinderpsychiaters waarschuwen: co-ouderschap schadelijk … – Het Nieuwsblad. (Het plaatsen van de rechten van volwassenen boven die van kinderen heet adult supremacy, Marianne Vanderveen is daarin gespecialiseerd.)
Nee, we zijn niet zo barbaars dat de kinderen halveren, maar we delen de tijd die we met onze kinderen samenwonen. Weekje bij mama, weekje bij papa. Want mama en papa hebben elk evenveel recht op hun gezamenlijke kinderen.
Ik ben het daarmee niet helemaal eens. Ik was het ook niet eens met de vroegere ongeschreven wet dat kinderen automatisch aan de moeder worden toegewezen bij echtscheiding, want soms is een vader een betere moeder. Vanuit het kind bezien, als er al een keuze moet worden gemaakt, dan heeft één vaste ouder de voorkeur boven wisselouders. Het punt is, natuurlijk, dat bij echtscheidingen zelden de rechten of behoeften van de kinderen bovenaan de prioriteitenlijst staan. De rechten en behoeften van de scheidende ouders staan vrijwel altijd op een gedeelde eerste plaats, bij vechtscheidingen staan die twee op een onderling betwistte, maar nog steeds gedeelde eerste plaats.
Voor kinderen is onenigheid tussen de ouders altijd een kwestie van kiezen uit meerdere ongewenste opties. Allemaal bij elkaar met ruzie in huis of een sfeer van onderhuidse dreiging is niet goed. In gescheiden woningen en de ene ouder nooit zien is niet goed. Om en om een week hier en een week daar is voor jonge kinderen ook niet goed. Het kind is bij onenigheid tussen de ouders altijd, ik zou haast zeggen per definitie, het kind van de rekening.
Het is dus een slecht idee om een enkele regeling vast te stellen. De enig optie is om van situatie tot situatie te kijken welke opties er zijn en welke daarvan voor de kinderen het minste schade oplevert. In een aantal gevallen is scheiding echt de enige optie, maar in veel gevallen kunnen de ouders er ook voor kiezen zich als volwassen, verantwoordelijke mensen te gedragen en het belang van hun kinderen boven dat van zichzelf te stellen.
Hoe jonger het kind, hoe minder gunstige opties er zijn. Onderschat daarmee niet de onmogelijke emotionele last die een ouder kind te dragen krijgt als ze moet kiezen tussen de ouders. Bij heel jonge kinderen, die nog heel erg hard bezig zijn met leren hoe dat hele relatie gedoe in elkaar steekt en functioneert is het funest. Als het gaat om een kind dat borstvoeding krijgt, is niet kiezen voor de ouder met de borsten haast onmogelijk. Want borstvoeding is niet een manier om goede melk in een baby te krijgen, het is onderdeel van een gereedschap voor het bereiken en bevestigen van een relatie.
Kinderen krijgen, wil zeggen gedwongen worden volwassen te worden en volwassen verantwoordelijkheden te dragen. Kinderen zijn geen vrijblijvende lifestyle-gadgets. Kinderen hebben kan soms betekenen dat je keuzes moet maken die voor jezelf niet leuk zijn en keuzes die je zou willen maken achterwege laten. Daarmee bedoel ik niet dat ouders altijd maar voor de kinderen bij elkaar moeten blijven, ook niet dat altijd één van beide ouders volledig afstand zou moeten doen van ouderlijke rechten bij scheiding.
Wat ik wel bedoel is dat bij onenigheid gezamenlijk moet worden gekeken naar de opties en dat bij de keuze tussen die opties het belang van de kinderen minimaal een even zwaar wegende factor is dat van beide ouders. Dat houdt bijvoorbeeld in dat een kind dat borstvoeding krijgt liever geen nachten van de ouder met de borsten weg is. Dat houdt bijvoorbeeld ook in dat de duur van perioden weg van de primaire hechtingsfiguur niet langer is dan het tijdsbesef van het kind reikt.
Ik zou eigenlijk ook een lans willen breken voor het bewuster aan kinderen te beginnen. Ik weet wel dat voortplantingsdrift een niet makkelijk te stuiten impuls is. In tegenstelling tot dieren, echter, zijn wij in staat die impulsen te dirigeren, in te perken, uitstellen of sturen. Wij kunnen van te voren beredeneren en keuzes maken over hoe het ouderschap in te richten. Wie een kind wil adopteren wordt gedwongen dat ook te doen. Misschien zou het geen gek idee zijn om koppels die een kind willen krijgen dat ook eens te laten doen.