Geplaatst op 2 Reacties

Tepelhoedjes

Borstvoeding is de biologisch voorbestemde manier om een mensenkind te voeden en verzorgen.  Als alles gaat zoals het zou moeten gaan, drinkt een kind direct bij de moeder aan de borst, zo vaak, zo veel en zo lang hij wil en nodig heeft.  Maar, hoe goed ontworpen en gepland de voedselvoorziening en verzorging voor een mensenkind ook zijn, er kan altijd iets mis gaan.  Afhankelijk van het soort probleem is een ander hulpmiddel nodig. Bij sommige problemen kan een tepelhoedje helpen. 

(c) 2012, 2016  C.G.A. van Veldhuizen-Staas, IBCLC; (c) 2019, 2021 C.G.A. van Veldhuizen-Staas, lactatiekundige NLG
Titelfoto: antieke tinnen tepelhoedjes.

Borstvoeding is de biologisch voorbestemde manier om een mensenkind te voeden en verzorgen.  Als alles gaat zoals het zou moeten gaan, drinkt een kind direct bij de moeder aan de borst, zo vaak, zo veel en zo lang hij wil en nodig heeft. Daarmee krijgt hij, als alles gaat zoals gepland, alles wat hij nodig heeft, wanneer hij het nodig heeft.  Maar, hoe goed ontworpen en gepland de voedselvoorziening en verzorging voor een mensenkind ook zijn, er kan altijd iets mis gaan.  Dan lukt die directe borstvoeding even niet zo goed of helemaal niet en dan zijn hulpmiddelen nodig. Afhankelijk van het soort probleem is een ander hulpmiddel nodig. Bij sommige problemen kan een tepelhoedje helpen. Binnen de wereld van borstvoeding begeleiding zijn we decennia lang doodsbenauwd geweest voor tepelhoedjes. En terecht, want de oude tepelhoedjes deden meer kwaad dan goed, creëerden meer problemen dan ze oplosten. Zolang de siliconen tepelhoedjes nog niet waren uitgevonden hebben tepelhoedjes meer borstvoedingen beëindigd dan gered. De resultaten waren zo desastreus dat lactatiekundigen ervoor pleitten ze maar in de gifkast te zetten, of liever nog in het oudheidkundig museum of het rariteitenkabinet.

Antieke tepelhoedjes

Zilveren tepelhoedje, ca. 1750-1850.

De alleroudste tepelhoedjes dateren al van honderden jaren terug en waren gemaakt van hout, lood, zilver of ivoor. Later kwamen er hoedjes van geblazen glas met een rubberen speen erop en nog later van plastic. Maar ook die van rubber en plastic waren dik en stug en deden niet veel om de melkaanmaak en de melkstroom te stimuleren. En ook rubber en plastic waren zo dik en stug dat de tepel en tepelhof er makkelijk van stuk gingen.  Zilver is erg mooi, natuurlijk, maar onbuigzaam en er is geen uitwisseling van huidcontact mogelijk tussen de babymond en de borst. De baby moet ongelooflijk hard zuigen om hiermee melk uit de borst te krijgen of de moeder moet een toeschietreflex hebben die zonder tepelstimulatie werkt.

Hout, ca 1800 Gegraveerd ivoren tepelhoedje, zelfde periode

Hoewel natuurlijker materialen dan zilver, zijn ivoor en hout even onbuigzaam en zelfs nog dikker dan het zilveren exemplaar en er kleven dus dezelfde bezwaren aan.

Geblazen glas met rubberen speen Plastic tepelhoeden

Buigzaam en minder dik, maar deze natuurrubberen tepelhoedjes met opzetspenen zijn nog steeds te dik om de tepel te stimuleren. Daarbij plaatst deze tepelhoed het drinkende kind een eind bij de borst vandaan en zal er weinig sprake zijn van prikkeling van de tepel. Tot slot de massief rubberen hoeden, de tinnen exemplaren en de iets modernere plastic tepelhoeden. Op de foto is niet te zien of deze laatste van hard of zacht plastic zijn. Hard plastic heeft dezelfde bezwaren als de zilveren, houten en ivoren exemplaren; zacht plastic bevat waarschijnlijk weekmakers die los kunnen komen en sterk giftig zijn.

Toen kwamen de dunne en daarna de ultradunne tepelhoedjes en dat veranderde het beeld. Voorbeelden van moderne ultra dunne siliconen tepelhoedjes.

 

 

Premature en zieke kinderen

tepelproblemen Onderzoek van als eerste Paula Meier (Meier PP et al, 2000) toonde aan dat deze tepelhoedjes er bij prematuur geboren kinderen voor zorgden dat zij beter aan de borst konden blijven en meer melk binnen kregen. De tepelhoedjes lijken, bij deze nog zwak drinkende kindjes, te werken als een antislipmatje en als een intermediair voor prikkeloverdracht naar de zenuwen die de hormonen voor melkproductie en –stroom bij de moeder regelen. Dit lijkt ook te werken voor kinderen die om andere redenen geen grip op de tepel hebben of niet de duurkracht om een volledige voeding te genereren. Denk daarbij bijvoorbeeld aan kinderen met een te lage spiertonus, hartproblemen of Syndroom van Down.

Drinkverwarring en mondproblemen

Kinderen die verder gezond zijn en sterk genoeg, kunnen ook drinkproblemen hebben. Kinderen die door bijvoeden met een fles verward geraakt zijn (een flessenspeen voelt natuurlijk heel anders in je mond dan moeders blote borst) kunnen in sommige gevallen terug naar de borst worden geloodst door een tepelhoedje te gebruiken. Dan voelt de borst meer als een flessenspeen. Bij moeders met een overdreven sterke melkstroom en/of toeschietreflex kan een tepelhoedje daarvoor een soort buffer zijn, hoewel sommige moeders melden dat hun krachtige toeschietreflex het tepelhoedje gewoon wegspoelt.

Besmetting

In theorie zou een tepelhoedje ook het besmettingsrisico bij spruw kunnen verminderen, omdat er geen direct contact is tussen de huidoppervlakken waar de schimmel zich ophoudt. De andere schimmelcellen zouden dan door de melkstroom worden meegevoerd en zich nergens vestigen. Dit is een tot nu niet onderzochte en dus onbevestigde theorie, die echter wel, naast goede medicinale behandeling, kan worden toegepast als extra maatregel. Let wel goed op dat de tepelhoedjes bij gebruik tijdens een spruw-episode zeer goed schoongehouden moeten worden.

Kapotte tepels en afwijkende tepelvormen

Bij kapotte en pijnlijke tepels is een tepelhoedje nog steeds niet de eerste route voor behandeling, net zomin als voor ingetrokken of vlakke tepels. Tepeltrauma wordt vrijwel altijd veroorzaakt door ontoereikende technieken bij het aanleggen en/of drinken en dus moet daaraan worden gewerkt. Tepeltrauma kan ook worden veroorzaakt door anatomische variaties bij het kind, aan de tong, de tongriem, de bovenlip en/of -riem of het gehemelte. De tong- en lipriem kunnen worden behandeld, de gehemelteproblemen of andere tongvariaties meestal niet, moeilijk of pas later. In die gevallen kan worden uitgeprobeerd of een tepelhoedje, in combinatie met aanpassingen aan de houding van moeder en kind, kan helpen.

Bij een pasgeboren kind wordt eerst gekeken of het aanleggen met vlakke of ingetrokken tepels lukt zonder hulpmiddelen of speciale technieken. Een stevige tepel kan het aanhappen en gaan drinken vergemakkelijken, maar is lang niet essentieel voor het drinken aan de borst. Ingetrokken of vlakke tepels kunnen voor het aanleggen worden gestimuleerd om wat steviger te worden en wat uit te steken. Dit kan door massage of door zuiging.

Bij tepels die net te groot zijn voor de mond van de baby, of die een afwijkende vorm hebben, waardoor het voor de baby  moeilijk is er helemaal omheen te happen, kan een net even te krap aangemeten tepelhoedje de tepel voor de baby beter bereikbaar maken. Dit is meestal niet langer nodig dan de tijd die het het kind kost om te groeien, zodat zijn mond groot genoeg wordt.

Literatuur en verder lezen

Instructie video tepelhoedje aanbrengen

 

 

2 gedachten over “Tepelhoedjes

  1. […] Tepelhoedjes hebben hun eigen artikel. Ze kunnen soms nuttig zijn om direct contact met de gekwetste huid te verminderen, terwijl aan de werkelijke oorzaak van het probleem wordt gewerkt. Tepelhoedjes kunnen eventueel worden gebruikt om het risico van besmetting bij infectie aan de tepel te voorkomen. […]

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.