Geplaatst op 3 Reacties

Frustratie alom

frustratie alom

Frustratie alom weer. Frustratie over niet wetenschappelijk werken door professionals. Wat is het nut van onderzoek als je er niets mee doet. Frustratie alom dus.

Een collega belde voor collegiale ondersteuning. Een moeilijke casus van een moeder met lichamelijke problemen en een kind met anatomische variaties. We bespraken mogelijkheden om te optimaliseren wat mogelijk was en te verbeteren wat problemen gaf. We liepen opties na voor aanvullende maatregelen en we kwamen te spreken over de begeleiding door de andere zorgverleners van de moeder. En van andere moeders. En daar kwam de frustratie. Frustratie alom.

Frustratie alom over de manier waarop zorgverleners omgaan met zwangeren, barenden, moeders en zuigelingen. Over het gebrek aan werken op basis van wetenschappelijke gronden en basisprincipes. En over het Effidensbeest, dat monster dat wordt losgelaten wanneer mensen enkel nog protocollair willen werken.

Werken volgens protocol heet Evidence Based te zijn, maar is dat vaak niet. Dat komt omdat er voor veel zaken geen evidence is volgens de in de huidige medische wetenschap gehanteerde standaarden, simpel omdat veel dingen niet op die manier kunnen worden onderzocht, of omdat nog niemand op het idee kwam zekere zaken te onderzoeken.

oogkleppen en stokpaardjes
Kokervisie

Frustratie alom vooral ook omdat protocollen vaak met een smalle kokerkijker worden opgesteld en veel wetenschappelijke kennis niet in overweging wordt genomen. Dat kan liggen aan het feit dat mensen graag bij het bekende blijven en uitgaan van axioma’s, die in feite meer gewoontes zijn dan wetenschappelijke feiten. Of het kan eraan liggen dat er aan olifantenwetenschap wordt gedaan. Een beduidend gebrek aan holisme in de visie en zeker in de protocollen.

Holisme is het tegenovergestelde van compartimentalisatie. Compartimentalisatie is een woord dat in diverse soorten wetenschap iets anders betekent. De letterlijke betekenis is zoiets als ”verdelen in aparte compartimenten”.  Een compartiment is een (afgesloten) onderdeel van een groter geheel. In de psychologie wordt met compartimentalisatie een verdedigingsmechanisme bedoeld om potentieel gevaarlijke situaties het hoofd te bieden door dissociatie.  Het ontwikkelen van een meervoudig persoonlijkheidssyndroom is daar een extreme vorm van. Cognitieve dissonantie is een veelvoorkomende vorm, waarmee mensen proberen om te gaan met kennisgebieden en ervaringen die elkaar tegenspreken. De betekenis die ik in de context van dit blog aan compartimentalisatie geef is die van het opdelen van medische kennis en wetenschap in steeds nauwer gedefinieerde klassen en subklassen die elk als volledig op zichzelf staande fenomenen worden bezien en behandeld. Olifantenwetenschap dus. Echt, geloof me, volg die link nu maar als je dat nog niet gedaan hebt. Het maakt een boel duidelijk.

Holistische zorg en onderzoek kijkt daarentegen naar het geheel, de brede context, en legt verbindingen, sterker nog: gaat op zoek naar verbindingen. Holistisch heeft vaak een wat ”alternatieve” bijklank, maar dat is onterecht. Je kunt volledig allopathisch (= volgens de gangbare geneeskunde) werken en toch holistisch denken. Daarvoor moet je wel omdenken. In de eindwerken van de studenten lactatiekunde die ik in de loop van een dozijn jaren heb gelezen en beoordeeld, viel mij keer op keer op dat er in de literatuurbespreking elkaar volkomen tegensprekende onderzoeken zonder commentaar naast elkaar werden gezet. Ik begreep dat dit hun opdracht was vanuit het onderwijs instituut, maar ik kon er niets mee. Dit is namelijk een perfect voorbeeld van gecompartimentaliseerd denken en ik verwacht van een zorgverlener juist holistisch denken. Werkelijk wetenschappelijk denken zou je als onderzoeker (zelfs als je alleen literatuuronderzoeker bent) moeten laten tintelen van nieuwsgierigheid (in de meest letterlijke en positieve betekenis) naar het waarom van die tegengestelde uitkomsten. Voor mij betekenden die tegengestelde onderzoeksuitkomsten dus frustratie alom.

Terug naar de frustrerende protocollen fetish in de huidige medische praktijk. Er lijkt daar wel een soort cognitieve dissonantie aan de gang. Er zijn stapels onderzoeken die wijzen naar een heel andere aanpak van baring, zorg in de eerste uren postpartum, groei en gewichtsverlies van kinderen, de zorg voor zuigelingen en noem maar op. Goede onderzoeken die wijzen op het belang van nabijheid, zachtheid, autonomie voor moeder en kind. Maar in de dagelijkse praktijk die is gebaseerd op gewoonterecht gebeuren die dingen vrijwel diagonaal anders. Het is beangstigend om te moeten toegeven dat je handelingen van de afgelopen decennia wellicht niet juist waren, niet alleen niet wetenschappelijk gebaseerd, maar zelfs lijnrecht tegenover wetenschappelijke kennis. Dat zorgt voor de cognitieve dissonantie: dat wat je altijd deed en waarvan je dacht dat het goed was, wordt tegengesproken door de feiten. Veel mensen kunnen daar niet goed tegen en dus ontkennen ze gefrustreerd de feiten.

En dus blijven protocollen uitgaan van verouderde en onvolledige wetenschap. Met andere woorden: Onbewezen Wetenschappelijk Bewijs.

3 gedachten over “Frustratie alom

  1. Praten met jouw is nooit een frustratie omdat er iemand met verstand met je mee denkt.

    De collega, 😉

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.