Geplaatst op 3 Reacties

Cijfers

cijfers

‘’Cijfers zijn prachtig, je kunt ze alles laten zeggen’’ is een uitspraak van een statisticus die me altijd bijblijft. Ik weet niet meer wie het was en in welke context precies, maar de boodschap blijft.

Cijfers zijn ook niet echt moeilijk, maar je moet wel weten wat je ermee doet en moet en kan. In een heel interessant verhaal gaat Luc Bonneux in op de vraag ‘’wat is risico?’’ en hij behandelt daarbij ook het gegoochel met cijfers om het publiek een bepaalde boodschap over gezondheidsrisico’s te geven.

Samenvatting

‘Het risico voor een ziekte wordt bepaald door 1- de ernst van de ziekte. 2- de kans dat die ziekte zich voordoet. De kans is een teller (aantal ziektegevallen) en een noemer (de bevolking waarin die ziektegevallen zich voordoen). 3- de tijdsduur waarover die kans zich voordoet 4- de leeftijd waarop die ziekte optreedt. Als u een cijfer leest (zoveel ziektegevallen, zoveel doden) zonder daarbij informatie over wie het gaat (de noemer), is het niet de bedoeling om u te informeren. Integendeel: de bedoeling is om u te desinformeren: om een vraag te scheppen waar er voordien geen behoefte toe was.”

Bonneux L: Wat is een risico? 14-01-2014

Dit verhaal is sterk van toepassing op mijn vakgebied en aanpalende interessegebieden. Ik neem als voorbeeld het dringende advies, bijna bindend voorschrift, om aan zuigelingen vitamine K te geven. Want vitamine K gebrek veroorzaakt bij sommige kinderen ziekte en mogelijk overlijden. In de uitingen naar ‘’het publiek’’ en met name ouders toe suggereert de formulering hiervan dat alle kinderen die borstvoeding krijgen een tekort aan vitamine K hebben en een stevig risico lopen om bloedingen te krijgen met een meer of minder ernstige afloop.

Dat is ernstig en natuurlijk willen alle ouders dergelijke grote en ernstige risico’s voor hun kind vermijden (zie leestip hieronder). Maar waar hebben we het eigenlijk over? Het overgrote deel van alle kinderen wordt zonder bloederige complicaties, gezond en op tijd geboren. Deze kinderen hebben een zeer laag risico op onstelpbare bloedingen. Hun risico wordt lager naarmate zij meer en beter borstvoeding krijgen en hun moeder zelf een goede vitamine K status heeft en had tijdens de zwangerschap.
Kinderen die wel risico lopen zijn kinderen die te vroeg werden geboren, te klein werden geboren of die tijdens de geboorte trauma hebben opgelopen, zoals bloeduitstortingen op het hoofd door vacuüm-extractie of forceps. Kortom alle kinderen die nog een onvoldoende eigen voorraad hebben opgebouwd en alle kinderen die door omstandigheden meer vitamine K nodig hebben. Dan is er nog een groep kinderen met een ernstig eigen risico, zoals kinderen met aangeboren ziektes die de stolling van het bloed beperken (hemofilie) en kinderen met galgangatresie.

Over hoeveel risicokinderen hebben we het hier als we de geboortetrauma’s en prematuriteit even niet meerekenen? Hemofilie komt voor bij 1 op elke 10.000 mensen en dan vrijwel alleen bij jongens/mannen. Bij ca. 180.000 levendgeborenen, waarvan ruwweg de helft jongens, gaat het dus om een stuk of 9 kinderen per jaar. Van de jaarlijks 180.000 levend geboren kinderen in Nederland hebben er ongeveer 10 galgangatresie. In totaal hebben we het dus over een 20 kinderen waarvan we het risico niet zien aankomen. Elk jaar krijgen dus 9000 kinderen vitamine K toegediend om één kind te beschermen tegen de gevolgen van zijn aangeboren ziekte.

Is het eigenlijk niet van de zotte dat er voor een zo laag risico zo veel kinderen iets krijgen toegediend wat ze in feite niet nodig hebben en waarvan niet volledig duidelijk is of er ook nadelen aan verbonden zijn en zo ja, welke en hoe ernstig die risico’s zijn.

Een andere werkwijze, even of meer plausibel dan het suppleren van alle kinderen, zou kunnen bestaan uit een combinatie aanpak: zorg enerzijds voor een goede screening van kinderen die mogelijk tot de twee ernstige risico groepen horen en zorg er anderzijds voor dat zwangeren een goede vitamine K status hebben (en al doende kunnen ook de andere vetoplosbare vitamines worden meegenomen), probeer vroeggeboorte zo veel mogelijk te voorkomen, zorg voor baringsroutines die bloedverlies bij de boreling voorkomen, laat de navelstreng uitkloppen voor het afnavelen om de zuigeling al het bloed te geven waar hij recht op heeft en ook nodig heeft, houd moeder en baby de eerste dagen dicht bij elkaar en stimuleer soort-specifiek frequent voeden. Het suppleren van zwangeren is niet duurder dan het suppleren van zuigelingen en alle andere maatregelen zijn evidence based practice voor ook nog een heleboel andere facetten van de lichamelijke en mentale gezondheid van moeders en kinderen.

Leestip:  Ode aan het risico bij De Correspondent

3 gedachten over “Cijfers

  1. […] Cijfers Statistische leugens Kansberekening, tel uit je winst Statistiek hexakosioihexekontahexafobie […]

  2. […] Lactatiekunde over statistieken: Cijfers Statistische leugens Kansberekening, tel uit je winst Statistiek hexakosioihexekontahexafobie […]

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.